BỞI SÀI GÒN NHIỀU NẮNG - Trang 222

15. Phrygia: vùng đất thuộc đế chế Ba Tư, ngày nay là miền bắc Thổ Nhĩ
Kỳ nơi có thủ đô Ankara.
16. Thrace xưa kia là một vùng đất rộng lớn do một dân tộc hiếu chiến
thành lập nên vào khoảng thế kỷ V TCN thuộc đế chế Ba Tư, hiện nay là
một phần lãnh thổ của Hy Lạp, Bulgary và một phần của Thổ Nhĩ Kỳ. Tên
gọi Thrace sau này dùng để chỉ phần lớn phía đông bán đảo Ban-căng.
17. Chaeronea, một thị trấn cổ xưa của vùng Boeotia, Hy Lạp, ngày nay có
tên là Chaironeia. Tại đây, người Athens và người Thebes bị vua Philip II
của Macedonia và con trai là Alexander 'Ðại đế' đánh bại thảm hại năm 338
TCN. Thất bại này đã mở đầu sự cai trị của người Macedonia trên toàn cõi
Hy Lạp. Chaeronea chính là quê hương của Plutarch, tác giả cuốn sách này.
18. Trong phong tục của người Hy Lạp cổ, những người chiến thắng
thường dừng lại để cướp áo giáp của kẻ thù. Nên nếu các xác chết của quân
Sparta vẫn còn áo giáp nghĩa là họ vẫn giữ vững được trận địa. Những cuộc
giao đấu giành áo giáp của những người anh hùng đã hy sinh là chủ đề
chính trong bản anh hùng ca Iliad của Homer.
19. Achaea (Akhaia): một tỉnh thuộc Tây Hy Lạp.
20. Acarnania vùng núi phía tây bắc nước Hy Lạp cổ, ngày nay là tỉnh
Aitoloakarnania, thuộc miền Tây Hy Lạp.
21. Trong phần viết về cuộc đời Pelopidas có kể lại chi tiết về sự kiện này
và những tai hoạ gây nên do sự bất công của Sparta.
22. Sphodrias bị lừa vì người Athens đã biết trước. Xem phần viết về cuộc
đời Pelopidas.
23. Epaminondas (418?-362 TCN): chính khách, triết gia và thống chế rất
xuất sắc của Thebes. Nhờ tài năng quân sự, ông đã đưa Thebes lên địa vị bá
chủ ở Hy Lạp. Ông sinh tại Thebes, kinh đô của xứ Boeotia, là học trò của
Lysis xứ Tarentum, nhà triết học Hy Lạp theo trường phái Pythago. Năm
371 TCN, Epaminondas thay mặt cho Thebes tại hội nghị hoà bình của các
thành bang Hy Lạp tại Sparta. Trong cuộc xung đột với Sparta sau đó, được
bổ nhiệm làm tổng chỉ huy quân đội Thebes Epaminondas đã đánh bại
Sparta trong trận Leuctra rất nổi tiếng. Năm 370 TCN, ông xâm chiếm
vùng Peloponnesus, tấn công Sparta, và giải phóng Messenia khỏi sự cai trị