hội nghị, đề nghị bầu ông Quết-ghen, một người cộng sản, làm chủ tịch và đã được nhất trí
tán thành. Tiếp đó tiến sĩ Hét-xơ đọc diễn văn về tình trạng xã hội hiện nay và sự tất yếu phải
xoá bỏ chế độ cạnh tranh cũ mà ông cho là một chết độ ăn cướp trắng trợn. Bài diễn văn đã
gây ra những tràng vỗ tay kéo dài (những người cộng sản chiếm phần lớn trong thính giả);
sau đó, ông Phri-đrích Ăng-ghen (là người gần đây đã đăng trên báo của anh mấy bài về chủ
nghĩa cộng sản trên lục địa
139
) đã nói khá tỉ mỉ về tính hiện thực và tính hơn hẳn của chế độ
cộng sản
1*
. Để chứng thực cho luận điểm của mình, ông đã nêu lên một loạt những chi tiết
về các khu cộng sản chủ nghĩa ở châu Mỹ và về khu "Hài hoà" của anh. Kế đó, đã diễn ra
một cuộc tranh luận hết sức sôi nổi mà đứng về phía những người cộng sản là các diễn giả kể
trên và một số người khác, còn phe đối địch thì gồm có viện trưởng viện kiểm sát, nhà văn
học tiến sĩ Bê-nê-đích và những người khác. Hội nghị bắt đầu từ 9 giờ tối kéo dài đến 1 giờ
đêm.
Cuộc họp thứ hai được triệu tập sau đó một tuần tại gian phòng
lớn của một khách sạn hạng nhất của thành phố. Gian phòng chứa đầy những công chúng
"đáng kính" của địa phương. Ông Quết-ghen, chủ tịch cuộc họp trước, đã trình bày đôi nét về
chế độ xã hội tương lai và viễn cảnh của nó theo như cách hình dung của những người cộng
sản. Tiếp đó, ông Ăng-ghen phát biểu
1*
, ông chứng minh (như có thể thấy được qua sự thực
là không có một lời phản đối nào) rằng tình trạng hiện nay ở Đức không thể không đưa tới
một cuộc cách mạng xã hội trong một thời gian rất ngắn; rằng cuộc cách mạng không sao
tránh khỏi đó không thể bị ngăn ngừa bởi bất kỳ những biện pháp nào nhằm đẩy mạnh sự
phát triển thương nghiệp và công nghiệp, và biện pháp duy nhất để ngăn ngừa cuộc cách
mạng đó - một cuộc cách mạng mãnh liệt hơn tất cả các cuộc chấn động đã diễn ra trong lịch
sử - là chuẩn bị và thực hiện chế độ cộng sản chủ nghĩa. Cuộc tranh luận, trong đó, về phía
những người cộng sản có mấy đại biểu giới luật sư từ Khuên và Đuýt-xen-đoóc-phơ tham dự,
thật là sôi nổi và kéo dài đến tận nửa đêm. Người ta cũng đã ngâm một số bài thơ cộng sản
chủ nghĩa của tiến sĩ Muy-lơ từ Đuýt-xen-đoóc-phơ tới dự hội nghị.
Sau đó một tuần, lại có cuộc họp thứ ba, trong đó tiến sĩ Hét-xơ lại phát biểu, ngoài ra còn
đọc vài đoạn nói về khu cộng sản chủ nghĩa ở châu Mỹ trích từ một văn tập. Gần bế mạc rồi
mà hội nghị vẫn còn tranh luận.
Mấy hôm sau, trong thành phố có tin đồn rằng cảnh sát sẽ giải tán cuộc họp sắp tới và sẽ
bắt các diễn giả. Thị trưởng thành phố En-bơ-phen-đơ quả có đến gặp chủ khách sạn đe doạ
rằng ông ta sẽ mất giấy phép kinh doanh nếu sau này ông ta còn để cho những cuộc hội nghị
như vậy họp ở khách sạn của ông. Những người cộng sản lập tức chất vấn thị trường về việc
này, nhưng trước ngày triệu tập cuộc họp tiếp theo thì nhận được thông tư gửi cho
các ông Hét-xơ, Ăng-ghen và Quết-ghen, trong đó nhà cầm quyền địa phương nêu ra cả một
đống luật tập quán và luật thành văn để tuyên bố rằng những cuộc họp như thế là trái phép và
dọa sẽ dùng vũ lực giải tán nếu như không chịu chấm dứt. Cuộc họp được tiến hành vào thứ
bảy tuần sau: thị trưởng và viện trưởng Viện kiểm sát (sau cuộc họp thứ nhất, y không xuất
