bị chia tách: các chức năng tác chiến, điều tra, cảnh vệ đã bị chuyển về Bộ
An ninh quốc gia. Thực chất Bộ Nội vụ chỉ còn chủ yếu là Bộ trại giam.
Trong chỉ thị do Beria ký về việc bàn giao các cơ sở sản xuất của Bộ Nội
vụ, người ta thấy một danh mục dài ba trang giấy với vài chục tổng cục và
xí nghiệp. Hệ thống các cơ sở này không chỉ quản lý và cung cấp lao động
trong các trại tù cho các bộ, ngành khác, mà bản thân đã trở thành một
vương quốc công nghiệp - xây dựng. Người không am hiểu không thể hình
dung được hết quy mô của cái mà nhà văn chống đối A.Soljenitsyn đã gọi
là "quần đảo Gulag" và lấy đó đặt tên cho một cuốn sách của mình. Và
Kruglov là người chỉ huy trên "quần đảo" này.
Hệ thống "quần đảo Gulag" được thành hình không phải ngay một lúc.
Lịch sử hệ thống nhà tù và trại giam của nước ta được trình bày kỹ trong
công trình "Các cơ quan và đơn vị của Bộ Nội vụ Nga" của một tập thể tác
giả.
Ban đầu, ngay sau cách mạng 1917, việc kiểm soát các trại giam giao
cho chính quyền cấp địa phương.
Tháng 9/1918, Hội đồng Bộ trưởng ra nghị quyết "Về khủng bố đỏ", và
sau đó ra lệnh về việc thành lập các nhà tù của Ủy ban đặc biệt và các trại
cải tạo lao động của Bộ Nội vụ. Sau nội chiến, toàn bộ các nhà tù và trại cải
tạo đều do Bộ Nội vụ quản lý, trong đó có 70 nghìn người đang bị giam.
Đến cuối những năm 20, Liên Xô có ý đồ sử dụng rộng rãi hơn sức lao
động của tù nhân vào mục đích lao đông sáng tạo. Tháng 7/1929, Bộ Chính
trị quyết định giao cho Bộ Nội vụ nhiệm vụ khai thác tài nguyên ở những
vùng xa xôi của đất nước. Do đó đã có kế hoạch xây dựng các trại cải tạo ở
miền Bắc, Sibir, Viễn Đông và Trung Á.
Đến giữa những năm 30, Bộ Nội vụ đã chiếm vị trí đáng kể trong đời
sống công nghiệp của đất nước: thăm dò địa chất, khai thác rừng, xây dựng
đường sắt, nhà máy hoá chất và nhà máy giấy. Tù nhân đã biến thành một
lực lượng lao động quan trọng của đất nước.
Trong giai đoạn trước và trong chiến tranh, họ đã đóng góp xây dựng
nhiều sân bay, lao động ở các nhà máy quân sự, sản xuất vũ khí, khí tài.
