Vụ ám sát Kirov năm 1934 rất giống với vụ ám sát Tổng thống Mỹ
J.Kennedy năm 1963. Trong cả 2 trường hợp đều chỉ có những chứng cớ tội
lỗi của bản thân kẻ giết người, và đều có cơ sở để giả thiết rằng kẻ giết
người hành động không phải đơn thương độc mã, mà là cả một âm mưu có
tổ chức.
Kẻ giết Kirov là Leonid Nicolaev - nguyên cán bộ Đảng chuyên nghiệp,
một người tâm thần bất ổn. Ông ta dùng súng lục bắn vào gáy Kirov cách
phòng làm việc của Kirov ở Smolny có vài bước.
M.V. Rosliakov, nguyên Giám đốc Sở Tài chính Leningrad, đã từng ngồi tù
và có viết hồi ký, là người vào thời điểm Kirov bị giết đang ngồi họp trong
phòng làm việc của Phó Bí thư Tỉnh uỷ Leningrad là M.S.Chudov, kể lại
rằng vào lúc bốn giờ rưỡi chiều mọi người nghe thấy hai tiếng súng, liền
chạy bổ ra hành lang và nhìn thấy Kirov đang nằm bất động trên mặt đất,
và cạnh đó một người cầm khẩu súng lục đang vật vã lăn lóc. Người ta
khiêng Kirov vào phòng Chudov và gọi bác sĩ, nhưng bác sĩ kết luận Kirov
đã chết. Người ta gọi điện về Matxcơva báo cáo, còn Nicolaev thì bị đưa
vào phòng tạm giam.
Ngày hôm sau Stalin đến Leningrad. Cùng đi với Stalin có Molotov -
Thủ tướng Chính phủ, Voroshilov - Dân uỷ Quốc phòng và A.Jdanov - Bí
thư Trung ương mới mà sau đó vài ngày được đề bạt làm Bí thư Tỉnh uỷ
Leningrad thay Kirov. Cùng đi với những người lãnh đạo cao cấp còn có
Thủ trưởng các cơ quan chức năng:
Viện trưởng Viện kiểm sát Cộng hòa Liên bang Nga A.Vyshinsky, Phó Chủ
tịch ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng N.I.Ejov, Dân uỷ Nội vụ Yagoda và
Thứ trưởng thứ nhất Cơ quan dân uỷ Nội vụ Agranov.
Sự việc đã diễn ra như sau: Khi Kirov đến Điện Smolny, ông lên tầng ba,
đi dọc theo hành lang dài và rẽ vào một đoạn hành lang nhỏ - ở đó có
phòng làm việc của ông. Bảo vệ riêng của Kirov là Iu. Borisov đi sau
Kirov, nhưng đến một lúc bị tụt lại sau. Trong hành lang ngách rẽ vào
phòng làm việc của Kirov nhẽ ra phải có một trạm canh gác, nhưng không
có. Do đó mà Kirov một mình đối mặt với thủ phạm ở góc hành lang.
