Ví dụ từ ngành vật lý
Để minh họa cách sử dụng học thuyết trong một lĩnh vực ra đời từ đâu,
một lĩnh vực đòi hỏi nhiều thời gian hơn lĩnh vực nhân cách, chúng ta hãy
xem một ví dụ từ ngành vật lý và cố gắng rút ra những điểm tương tự cho
các học thuyết nhân cách. Bất chấp độ chính xác khoa học và tuổi đời
tương đối của nó, ngành vật lý hầu như dựa hoàn toàn vào các học thuyết
để giải quyết các hiện tượng, mà không được hiểu một cách đúng đắn bằng
hệ thống kiến thức thực nghiệm và thực tiễn. Một ví dụ tiêu biểu trong
chuyển dịch ánh sáng, có một học thuyết đã ra đời rất sớm là ánh sáng di
chuyển trong không gian theo dạng song. Sau này, Newton đã phủ nhận
thuyết song và ủng hộ thuyết hạt, là thuyết chủ trương rằng ánh sáng không
di chuyển theo dạng song mà là theo một chuỗi những hạt được phát ra từ
nguồn sáng. Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện để cố gắng so sánh hai
thuyết này. Sau khi hoàn thành nhiều thí nghiệm, Einstein đã đưa ra một
giải pháp cục bộ cho cuộc tranh luận bằng cách giới thiệu khái niệm lượng
tử ánh sáng của ông, ông cho rằng hạt ánh sáng di chuyển theo dạng sóng.
Dù Einstein đưa ra thành công thức vẫn không làm thỏa mãn toàn bộ, và
hiện tượng ánh sáng di chuyển vẫn còn để ngỏ cho các cuộc nghiên cứu
đưa thành công thức lý luận xa hơn. Điểm này cho thấy rằng, lý học cũng
như triết học cần có những học thuyết để thiết lập nên những khối lượng
kiến thức cho chúng và cung cấp nền tảng cho việc đạt tới những kiến thức
xa hơn.
