Hành vi xã hội
Mối quan tâm chính của những người nghi ngờ việc sử dụng các kỹ thuật
nhằm kiểm soát hành vi con người là khả năng kiểm soát hành vi xã hội
cùng với các kỹ thuật này. Chúng ta đã thấy một số ví dụ về sự kiểm soát
đó như trong cuộc thử nghiệm Endler (1965) xử lý sự thiết lập đối chiếu
các hành vi thích hợp với hành vi lệch lạc trong các sinh viên cao đẳng.
Chúng ta thấy thêm một ví dụ nữa trong nghiên cứu về hành vi hợp tác ở
trẻ em được Azrin và Lindsley (1956) báo cáo. Cuộc thử nghiệm chứng
minh sức mạnh của các trình tự điều kiện có hiệu lực trong việc thiết lập
hay thay đổi nhanh chóng hành vi con người. Mười nhóm, mỗi nhóm gồm
hai đứa trẻ được cho ngồi đối diện với nhau ở một bàn ăn. Mỗi đứa trẻ có
một cây bút trâm (loại bút để viết trên sáp), và một cái bàn đặt phía trước
có ba lỗ. Tác nhân củng cố là đậu thạch lúc đầu được phân phát trên lịch
củng cố liên tục mỗi lần hai đứa trẻ trong nhóm đặt cây bút trâm trong
những cái lỗ đối diện trực tiếp với nhau (dù những đứa trẻ không được cho
biết điều này và tự mình phải khám phá điều đó). Khi tốc độ phản ứng ổn
định đã được lập, người ta hủy bỏ hành vi này, tiếp theo là một giai đoạn
thứ ba trong đó sự củng cố liên tục lại được đưa ra để lập lại phản ứng ổn
định. Trình tự thực nghiệm này dùng để chứng minh rằng, hành vi có thể là
hành vi giành được, duy trì, loại bỏ, và sau đó được lập lại dưới sự kiểm
soát trực tiếp của các tác nhân củng cố. Phản ứng trong nghiên cứu Azrin-
Lindsley đã chứng tỏ rằng có thể mang đến cho trẻ em các hành vi hợp tác,
hành vi xã hội dưới sự kiểm soát củng cố.
