Điều kiện có trước của hành vi
Con người cư xử một phần là họ đã dự liệu những hậu quả mà hành vi
của mình sẽ tạo ra. Con người dự liệu hay mong chờ điều gì sẽ xảy ra là
một chức năng của kinh nghiệm trước đây với những kích thích hiện diện
trong một tình huống. Tuy nhiên, điều được học tập không phải là tập hợp
các quan hệ giữa kích thích và phản ứng mà đúng hơn là tập hợp những kỳ
vọng, và người ta không chỉ phản ứng với những kích thích mà đúng hơn là
phản ứng với lời giải thích về các kích thích. Do đó, các kỳ vọng ảnh
hưởng rất quan trọng đến hành vi có thể được học tập và ảnh hưởng theo
nhiều cách khác nhau. Kinh nghiệm trực tiếp có thể dẫn tới học tập kỳ vọng
biểu tượng. Ví dụ, một nghiên cứu cho thấy nhiều người đàn ông bị khơi
dậy tính dục trước đôi giày ống của phụ nữ khi những bức tranh có hình đôi
giày này được ghép đôi có hệ thống với các bức tranh có những phụ nữ
kích thích tình dục (Rachman 1966). Mặt khác, một số học tập kỳ vọng là
sự ủy nhiệm. Ví dụ một người không có kinh nghiệm với những người
thuộc một nền văn hóa khác có thể tiếp nhận các thái độ và kỳ vọng do
những người khác tạo mẫu. Những người này được xem là am hiểu về nền
văn hóa đó. Các kỳ vọng và các phản ứng thuộc cảm xúc (như sợ hãi loài
dơi) cũng thường được biết một cách ủy nhiệm bằng quan sát người mẫu.
Các nhận thức có thể kiểm soát thêm nữa các phản ứng dự liệu. Ví dụ, một
người đã biết những phản ứng xúc động trước đây đối với các kích thích
theo sau là các sự kiện gây đau khổ sẽ nhanh chóng giảm bớt nỗi sợ hãi và
hành vi tránh thoát để sự kiện gây đau khổ không còn xảy ra.
Một người kỳ vọng về học tập đang học một tập hợp các quy tắc về sự
kiện, về bản chất, những quy tắc này định rõ các trường hợp trong đó các
hành vi nào đó sẽ được sử dụng và không được sử dụng. Ví dụ, lái xe qua
ngã tư đường thì thích hợp khi đèn xanh và không thích hợp khi đèn đỏ.
Các sự kiện phức tạp hơn có thể tiêu biểu cho hành vi xã hội. Ví dụ, người
ta có thể biết rằng hành vi hung hăng là thích hợp khi có sự khiêu khích rõ
ràng và quá đáng từ một người ngang hàng ngoài xã hội, nhưng hành vi đó
không thích hợp khi người khiêu khích có ưu thế hơn nhiều hay thấp kém
