Hậu quả của hành vi
Như chúng ta đã thấy, hành vi được dựa một phần vào các kỳ vọng,
nhưng nó cũng bị ảnh hưởng từ những hậu quả của nó. Tuy nhiên, trong
học thuyết học tập xã hội các hậu quả phản ứng ảnh hường đến hành vi
phần lớn theo những phương cách định sẵn bằng cách tạo nên những kỳ
vọng về các kết quả tương tự trong tương lai. Do đó, chính giá trị thông tin
bổ ích và khích lệ của các hậu quả có ảnh hưởng nhiều nhất đến hành vi.
Chúng ta có thể nhận dạng ba nguồn củng cố quan trọng. Sự củng cố bên
ngoài là hậu quả phản ứng đến từ môi trường bên ngoài. Đây là loại củng
cố được Skinner nhấn mạnh, kiểm soát phần lớn hành vi. Bandura lưu ý là,
khi những sự củng cố mong muốn có thể sử dụng được, chúng có thể dùng
làm động cơ thúc đẩy hành vi thực hiện theo một phương cách định sẵn. Sự
chịu đựng củng cố có thể xảy ra khi một người quan sát khác được thưởng
hay bị phạt về một hành vi riêng biệt. Một hình thức thuộc các phản ứng
phân biệt là xem một mô hình được thưởng hay bị phạt, như trong thí
nghiệm búp bê Bobo mà chúng ta đã thảo luận trước đó. Sự chịu đựng
trừng phạt là điều quan trọng chủ yếu trong sự củng cố pháp luật, trong đó
gương trừng phạt những người khác sẽ ngăn cản một cá nhân không vi
phạm pháp luật. Dù các hình thức củng cố bên ngoài và sự chịu đựng có
tầm quan trọng, nhưng cả hai hình thức này phát sinh bên ngoài cá nhân, đa
số hành vi được kiểm soát bởi sự tự củng cố. Một người chơi gôn cô độc cố
gắng đánh những quả bạt hoàn hảo, tác giả viết một đoạn văn, và người họa
sĩ sản xuất một bức tranh độc đáo, tất cả không có các nguồn củng cố bên
ngoài cụ thể. Bandura định nghĩa sự tự củng cố là “một tiến trình trong đó
cá nhân nâng cao và duy trì hành vi của chính mình bằng cách tự thưởng
cho mình những phần thưởng mà họ kiểm soát bất cứ khi nào họ đạt được
các tiêu chuẩn tự quy định” (1977b, trang 130). Thuật ngữ tổng quát hơn,
sự tự quy định, chỉ thừa nhận rằng các phản ứng bản thân vừa tích cực vừa
tiêu cực đều có thể xảy ra. Để thực hiện củng cố tự quy định, cá nhân cải
thiện hành vi bằng cách làm cho sự tự thưởng trở nên lệ thuộc vào việc đạt
được một số tiêu chuẩn thực hiện tự quyết. Đôi khi sự tự cũng cố có thể bao
