Năng lực. Như chúng tôi đã nói, về nguồn gốc, năng lực là yếu tố di
truyền. Do đó, trong hệ thống của Cattell, chúng là những đặc điểm về mặt
thể tạng. Chúng có nguồn đối lập với đặc điểm bề mặt và đặc điểm động
lực cũng như đối lập với đặc điểm khả năng. Do đó, có thể nói năng lực là
những đặc điểm nguồn động lực, thể tạng.
Năng lực là một khái niệm di truyền học, liên quan đến bản năng và
động cơ chính của các học thuyết khác. Ví du như, William James và
William McDougall đã xem bản năng là yếu tố di truyền hướng dẫn hành vi
con người. James đã phân tích 44 bản năng quan trọng, McDougall phân
tích 16 bản năng. Tuy nhiên, Cattell đã tìm ra 9 đến 11 năng lực, tùy thuộc
vào hình thức đặc trưng của dữ liệu nghiên cứu. Các năng lực chính trong
hệ thống của Cattell là tình dục, sự che chở của cha mẹ, tính sống tập thể,
sự lo sợ, tính tò mò, tính tự quyết, tính quá chú ý đến vẻ đẹp của mình (tính
ham thích nhục dục), tính hiếu chiến và khả năng suy diễn.
Vì có nguồn gốc là yếu tố di truyền, năng lực được xem là những tính
cách liên tục và ổn định của cá nhân. Tuy nhiên, chúng hoạt động rất nhiều
về mặt cường độ hoặc độ mạnh. Năm 1965b, Cattell gọi cường độ của năng
lực là chức năng của sức mạnh nghị lực (Ergic tension
), một khái niệm
tương tự như ý niệm về sự thúc đẩy (về mặt cường độ) bản năng trong học
thuyết của Freud hay sức mạnh của động cơ trong học thuyết huấn luyện.
Ví dụ, dịp nào đó, một cá nhân có thể cảm thấy ham muốn hơn những
người khác. Trong hệ thống của Cattell, chức năng của sức mạnh nghị lực
là một chức năng của 3 nhân tố chính. Nhân tố đầu tiên là sức mạnh động
cơ, kích động cá nhân hay mức độ căng thẳng khi được quyết định do các
tình trạng về thể tạng, lịch sử và sinh lý. Nhân tố thứ hai, nhu cầu sức
mạnh, đại diện cho một điều kiện bị tước đoạt về mặt sinh lý, liên quan đến
năng lực đặc trưng đang được nói đến, nhưng không bị các kích thích hiện
tại ảnh hưởng. Nhân tố thứ ba là mức độ kích thích hiện tại. Do đó, cường
độ ham muốn có thể bị sức mạnh động cơ ham muốn mang tính di truyền
của cá nhân ảnh hưởng, một phạm vi mà sự thiếu hụt sinh lý (cường độ nhu
cầu) và khả năng thèm muốn thực phẩm (mức độ kích thích hiện tại).
