TÓM TẮT
Trong khoảng hơn một thế kỷ, ba lực lượng lớn trong tâm lý học nhân
cách – phân tâm học, chủ thuyết hành vi, viễn cảnh hiện tượng học và chủ
nghĩa nhân văn – đã xuất hiện. Công trình tiên phong của Raymond B.
Cattell về phân tích đa biến số trong nhân cách có thể trở thành một lực
lượng chủ yếu thứ tư trong tâm lý học.
Các học thuyết khác nhau về nhiều vấn đề cơ bản liên quan đến nguồn
gốc và sự phát triển nhân cách kể cả các vai trò riêng của sự di truyền và
học tập. Nhân cách phát triển trong một chuỗi các giai đoạn hay theo sau
một con đường bằng phẳng và liên tục; nhân cách người trưởng thành có
kết thúc sự phát triển liên tục từ thời thơ ấu, và ý nghĩa của sự phát triển
thời kỳ đầu.
Vấn đề thứ hai liên quan đến động lực của hành vi con người. Các nhà
học thuyết cơ bản khác nhau về một số khía cạnh chủ yếu mà động cơ thay
đổi: trên các khía cạnh cơ sở thời gian, con số và tình trạng ở trung tâm của
các động cơ, động cơ vô thức, và sự nhấn mạnh vào thuyết định mệnh.
Nói chung các triết gia nhân cách đều nhất trí là văn hóa ảnh hưởng đến
sự phát triển và hoạt động của nhân cách, nhưng chúng khác nhau về các
vai trò của môi trường liên ngôi vị và môi trường tâm lý. Vấn đề gây nhiều
tranh luận là hành vi được phần lớn các nét đặc biệt hay các yếu tố tình
huống quyết định. Để giải quyết một phần sự tranh luận, người ta có thể coi
là các nét đặc biệt và các tình huống tương tác để quyết định hành vi.
Chúng ta mạnh dạn đưa ra nhiều tiên đoán về các khuynh hướng trong
học thuyết và sự nghiên cứu nhân cách. Phương pháp luận nghiên cứu ngày
càng tinh tế và những tiến bộ về công nghệ bắt đầu phát triển nhan bổ sung
quan trọng cho bộ phận thông tin thuộc kinh nghiệm hiện tại về nguồn gốc,
sự phát triển. và sự hoạt động của nhân cách sẽ đem lại sự phát triển và
thay đổi thêm nữa trong các học thuyết hiện hữu. Vai trò của sinh học (nhất
là các yếu tố di truyền) trong phát triển nhân cách sẽ được các nhà nghiên
cứu và các triết gia chú ý lại. Những thay đổi về nhận thức và ảnh hưởng
