quan sát cũng có thể làm nảy ra lời giải
thích – tức một giả thuyết hay lý thuyết.
Suy xét điều gợi ý này, nhà khoa học sau
đó có thể cố ý làm biến đổi các điều kiện
và theo dõi điều gì xảy đến. Nếu những
quan sát thực nghiệm gợi cho anh ta khả
năng về một liên kết giữa áp suất không
khí lên nước và sự dâng lên của nước
bên trong ống mà trong đó không có áp
lực không khí, anh ta cố ý rút bỏ không
khí khỏi bồn chứa và nhận thấy lực hút
thôi tác dụng; hoặc anh ta chủ ý tăng áp
suất không khí lên nước rồi theo dõi kết
quả. Anh ta tạo ra các thí nghiệm để tính
toán khối lượng không khí tại điểm
ngang mực nước biển và tại các cao độ
bên trên rồi so sánh các kết quả của lý
giải căn cứ trên áp suất khí quyển của
những trọng lượng khác nhau này dựa
vào một khối lượng nước nhất định với
những kết quả thực sự thu được từ quan
sát. Những quan sát hình thành do
những biến đổi về điều kiện dựa trên
một ý tưởng hay lý thuyết nào đó tạo
thành thí nghiệm. Thí nghiệm là nguồn
chủ yếu cho việc lý giải khoa học bởi vì
nó tạo thuận lợi cho việc rút ra được
những nhân tố có ý nghĩa quan trọng
trong cái toàn thể trọn vẹn và mơ hồ.
Lại nói về phép phân tích và tổng hợp
