vấn đề chuyên biệt và khó hiểu; song nó
cũng không nhỏ nhặt đến độ đáng bị bỏ
qua. Một chức phận như thế phải tương
hợp với trí óc, phải được thực hiện trong
một tâm trí không bị khuấy động và vào
từng thời điểm thích hợp. Tuy vậy, vì lẽ
nó là một thao tác rút ra suy luận và kết
luận dựa trên bằng chứng, tiệm tiến đến
chỗ tin tưởng, nên nó là một thao tác
vừa có thể đúng hướng vừa có khả năng
sai chệch, do vậy nó là hoạt động cần
được hỗ trợ và rèn giũa. Thao tác đó
càng hệ trọng chừng nào thì một khi bị
thực hiện sai hỏng, tác động xấu do nó
gây ra càng lớn.
Tư tưởng là những kẻ thống trị kéo chúng ta – về phía tốt lên hoặc xấu đi
Ngược về trước thời của của Mill,
triết gia John Locke (1632 – 1704) đã
nêu bật tầm quan trọng của ý nghĩ đối
với cuộc sống và sự cần thiết phải rèn
luyện để sao cho những khả năng tốt
nhất chứ không phải tồi nhất của nó
được hiện thực hóa, thể hiện trong
những lời lẽ sau: “Chưa từng có người
nào khởi sự việc gì mà không có một
chính kiến hay quan điểm nào, điều mà
mang đến cho người đó một lý do hành
động; và dù cho người đó viện tới tài
năng nào đi nữa và có được thông tin
đầy đủ hay không thì hiểu biết có được
từ quan điểm đó luôn là cái đưa lối dẫn
