BÀI ĐỌC THÊM
HÀNH TRÌNH TÌM MỘ HỒ QUÝ LY
• GIAO HƯỞNG
TỪ NHỮNG GIẤC MỘNG LẠ
Hồ Quý Ly là vị vua đầu tiên của nhà Hồ, một nhân vật với những
cài cách táo bạo hồi thế kỷ XIV. Đến nay vẫn còn nhiều ý kiến khác
nhau về ông, song điều mà tất cả đều rõ: Hồ Quý Ly là người dấn
thân vào chính trường suốt hơn 30 năm và quyết liệt chống quân Minh
xâm lược. Cuối đời ông bị giặc bắt giải về Trung Quốc và mất bên ấy,
chưa rõ được chôn nơi nào...
Mộ ông ở đâu? Và mộ hàng nghìn người Việt Nam yêu nước phải
sống xa xứ và bị đày chết bên Trung Quốc cùng Hồ Quý Ly thời ấy
nay đâu? Câu hỏi nhức nhối đó từng thôi thúc các nhà sử học và khảo
cổ học ở nước ta đề tâm tìm kiếm. Trong đó có Giáo sư Trần Văn Giáp
(đã mất) và nhà Khảo cổ học lão thành Đỗ Đình Truật (nay đã 80 tuổi,
hiện sống tại Thành phố Hồ Chí Minh).
Hai vị (Trần Văn Giáp và Đỗ Đình Truật - NV) đã gặp nhau tại
Quảng Tây (Trung Quốc) vào cuối thập niên 1950, cùng đi tìm dấu vết
của mộ Hồ Quý Ly và tìm hiểu về đời sống của hậu duệ họ Hồ tại đó
sau cuộc lưu đày. Vì theo sử liệu của nhà Minh, Hồ Quý Ly đã mất tại
Quảng Tây (cùng một số thân thuộc họ Hồ). Lúc gặp nhau để cùng tìm
đến các địa điểm nghi vẫn có mộ Hồ Quý Ly và con cháu họ Hồ thì
Giáo sư Trần Văn Giáp đã là một nhà nghiên cứu sử học, ngôn ngữ
học và dân tộc học nổi tiếng ở Việt Nam, tuổi đã hơn 60 (sinh năm
1898). Còn nhà Khảo cổ học Đỗ Đình Truật 30 tuổi, được cử sang du
