MỤC 4
CẢI CÁCH KINH TẾ
X
ã hội Đại Việt thời cuối nhà Trần lâm vào tình trạng khủng
hoảng trầm trọng. Chính quyền trung ương hoàn toàn bất lực trước sự
phát triển tự nhiên của sở hữu tư nhân. Bắt đầu từ khi nhận chức Phụ
chính Thái sư, năm 1395 Hồ Quý Ly tiến hành hàng loạt biện pháp cải
cách nhằm tăng cường sức mạnh của chính quyền trung ương và cải
thiện tình hình mọi mặt của đất nước. Cùng với các cải cách khác, họ
Hồ nỗ lực cải cách nền kinh tế - tài chính quốc gia bằng nhiều biện
pháp tiến hành song song với nhau.
I. CẢI CÁCH RUỘNG ĐẤT
Có thể nói chính sách quan trọng nhất trong cải cách kinh tế của Hồ
Quý Ly là phép hạn danh điền ban hành vào tháng 6 năm Đinh Sửu
(1397). Sử cũ ghi tóm tắt như sau: “Trừ bậc Đại vương và Trưởng
công chúa thì số ruộng không hạn chế, còn thứ dân thì không được
quá 10 mẫu
. Người nào có ruộng quá mức hạn định thì phải nộp cho
Nhà nước. Người có nhiêu ruộng, nếu có tội, thì được phép đem ruộng
chuộc tội; bị biếm chức hay mất chức cũng được làm như vậy”
1. Thực hiện chính sách hạn điền
Về lý do dẫn đến việc thực hiện chính sách hạn điền, Đại Việt sử ký
toàn thư nêu: “Trước kia các nhà tôn thất thường sai nô tỳ của mình
đắp đê bồi ở bờ biển để ngăn nước mặn, sau 2, 3 năm, khai khẩn thành
