học quan của Nhà nước và ra lệnh cho các lộ Sơn Nam, Kinh Bắc và
Hải Đông đều phải có học quan để trông coi việc giáo dục ở địa
phương mình. Nhà nước cho phép lấy hoa lợi ruộng công (học điền)
đài thọ các chi phí điều hành của nhà trường, chi phí học tập của học
trò và một phần để làm lễ cúng vào ngày đầu tháng. Diện tích học điền
được cấp thay đổi tùy theo từng hạng phủ, châu: 10 mẫu, 12 mẫu hoặc
15 mẫu...
Đến nay, không còn sử liệu xác định chính xác phạm vi 3 lộ Sơn
Nam, Kinh Bắc và Hải Đông, có thể “các lộ ấy đều xung quanh Thăng
Long”
; hay “đã chiếm hầu hết miền đồng bằng và miền duyên hải
đất Bắc Bộ ngày nay”
. Dù sao, trong điều kiện xã hội nước ta hồi
cuối thế kỷ XIV, làm được việc mở mang trường công đến các phủ,
châu ở 3 lộ ấy đã là công cuộc cải cách giáo dục với ý thức mở mang
văn hóa hết sức quan trọng.
Bên cạnh đó, cũng cần lưu ý: ngoài cách tuyển chọn nhân tài bổ
dụng qua kỳ thi (khoa cử), từ năm 1397, cũng qua Chiếu về cải cách
giáo dục nói trên, Hồ Quý Ly muốn thực hiện thêm hình thức đề cử
(tiến cử hay tuyển cử): “Hằng năm, cứ đến cuối năm, lựa chọn người
nào vào hạng ưu tú tiến cống vào triều, Trẫm sẽ thân hành thi lại rồi
cất nhắc bổ dụng”
2. Cải cách chế độ thi cử
Cuối tháng 2 năm Canh Thìn (1400), Hồ Quý Ly lên ngôi; 6 tháng
sau ông đã tổ chức kỳ thi Thái học sinh, chọn được 20 người
.
Hồi đầu đời Trần, về việc thi, thể văn không được nhất định, Quý
Ly cải cách lại như sau:
a) Từ năm Bính Tý (1396), Hồ Quý Ly định ra cách thức thi chọn
nhân tài (thi Cử nhân) một cách cụ thể, dùng thể văn bổn kỳ và bỏ lối
ám tả cổ văn.
Thể văn bốn kỳ (Tứ trường văn thể) là:
