CẦN VƯƠNG, ĐÔNG DU
Bút Ngữ
www.dtv-ebook.com
Chương 33
Khâm sứ Râyna về Pháp ít lâu lại sang kinh đô Huế. Nghe nói ở
Quảng Nam có mỏ than cho người Hoa trưng khai, ông yêu cầu triều đình
cho đến khám xét. Nha Thương bạc chưa kịp giải quyết. Râyna gửi mật thư
cho vua Tự Đức, nói là quan Thương bạc nhận hối lộ của người Hoa. Quan
Thương bạc phản đối, muốn viết thư kêu đến Thống đốc Nam Kỳ.Vua bảo:
"Có viết thư thì họ bênh nhau cũng bỏ đi, vô ích; mà lại tỏ ra mình không
khéo xử, làm hỏng đến việc khác. Chỉ cần mật tư cho Khâm phái ta ở Nam
Kỳ, nói cho viên Thống đốc biết là đủ".
Càng ngày vua càng thấy hiệp ước Giáp Tuất ràng buộc mình quá
nhiều. Năm trước, hai lần đại diện nước Ý đến xin đặt Lãnh sự quán tại
nước Nam, và nhận một Lãnh sự Nam tại Ý. Quan Thương bạc hỏi Râyna,
được trả lời "Không nên cho". Gần đây sứ Nam sang thăm Xiêm muốn giao
thiệp rộng, tìm hiểu nhiều, nhưng sứ Pháp ở Xiêm tỏ ra không bằng lòng.
Khi sứ Xiêm sang nước Nam thăm đáp lễ, Râyna nói với quan Thương bạc:
"Các ngài chưa báo với Thống đốc Nam Kỳ, chưa được nhận sứ nước khác
tới đây!".
Quan Thương bạc tâu với vua Tự Đức. Vua nén bực tức và bảo: "Phải
phúc đáp để nước Xiêm biết căn do như thế, tránh bị xuyên tạc".
Trong khi ấy, người Pháp đòi hỏi không ít việc. Đòi đặt đài điện báo ở
Bắc Kỳ, trước tiên là từ Hà Nội ra Hải Phòng, Đồ Sơn. Đòi Tổng đốc Hải
Yên (Hải Dương, Quảng Yên) cho khai mỏ than và bỏ lệnh cấm xuất cảng
gạo... Vua sai trả lời: "Gạo không xuất, vì dân đang thiếu ăn. Khai mỏ lúc
này chưa tiện, vì giặc Khách còn phá rối".
