CẦN VƯƠNG, ĐÔNG DU
Bút Ngữ
www.dtv-ebook.com
Chương 84
Patơnốt sang nước Nam với danh nghĩa Đặc phái viên của Chính phủ
Pháp. Trong buồng tàu tĩnh vắng, ông xem xét việc mình chuẩn bị làm.
Ông đọc tờ kháng nghị của vua Kiến Phúc đối với hiệp định Hácmăng và
hành động của viên Cao ủy đó. Rồi ông đọc kỹ thư của Giám đốc chính trị
dân sự Sinvét, người tạm thay Hácmăng ở Bắc Kỳ, và thư của tướng Milô,
người đứng đầu Hội đồng cai quản Bắc Kỳ lúc này. Theo đó thì một số điều
khoản trong hiệp định Hácmăng bị đa số người Nam phản đối: quy định địa
giới cho Trung Kỳ quá hẹp; đặt Công sứ Pháp với quyền hạn lấn át các
quan Nam hàng tỉnh... và hậu quả là gây nên một cuộc nổi dậy chống Pháp
rộng khắp ở tất cả những nơi quân Pháp đã chiếm tỉnh lỵ. Nếu không đem
lại sự ổn định thì chỉ lo đánh dẹp mà không khai thác được của cải, trước
mắt là nguồn than đá phong phú...
Tình hình trên đã khiến Chính phủ Pháp cho điều chỉnh một số khoản
trong hiệp định Hácmăng, để người Nam bớt phản ứng. Xét cho cùng, việc
chinh phuc thuộc địa không chỉ bằng sức mạnh quân sự mà còn bằng biện
pháp chính trị, tâm lý, nhằm thuyết phục người bản xứ, từ vua quan đến
dân thường.
Patơnốt sang làm việc này khi Pháp và Thanh đã ký quy ước Thiên
Tân: - quân Thanh phải rút hết về nước trong tháng 6 này. Quân Nam hết
chỗ dựa dẫu chỉ là thanh thế. Đây là thuận lợi mới đối với Patơnốt. Đây
cũng là một áp lực có tính quân sự và chính trị đối với triều đình nước
Nam. Khiến họ không đòi hỏi được nhiều trong hiệp định mới; một hiệp
định đảm bảo cho Pháp chiếm được đất, khai thác được nhiều sức người,
sức của. Tất nhiên, lời lẽ trong hiệp định mới phải thu phục được vua quan,
