CẦN VƯƠNG, ĐÔNG DU
Bút Ngữ
www.dtv-ebook.com
Chương 118
Tôn Thất Thuyết cùng đoàn hộ giá đưa vua Hàm Nghi đi. Con đường
ven núi quanh co hiểm trở, ngày chỉ qua được chín mười dặm. Quân lính bị
ốm và chết dọc đường, khi ra đến Hà Tĩnh chỉ còn hơn một trăm người.
Trong khi đưa vua đi, Thuyết không lường được những việc người Pháp
làm để bắt vua và trừ khử ông. Ông cũng chưa kịp biết viên Chánh sứ sơn
phòng Hà Tĩnh là Nguyễn Chính đã được triều đình mật cho làm Thượng
Thư bộ Hình. Nhưng vẫn phục đón ở đó để bắt vua Hàm Nghi đưa về kinh,
rồi nhậm chức mới. Đến đây ông mới rõ chuyện viên Án sát Hà Tĩnh là
Trịnh Văn Bưu đem quân đi bắt vua. Bưu bị nghĩa quân do Ấm sinh Lê
Ninh chỉ huy bắt sống. Viên Bố chính Lê Đại theo Pháp bị giết, và tỉnh
thành vào tay nghĩa quân. Mấy viên Tri phủ, Tri huyện trong tỉnh vừa ngả
theo Pháp đã bị nghĩa quân truy đuổi. Khắp tỉnh Hà Tĩnh có nghĩa quân.
Nghe Thuyết gọi đi đón vua, Nguyễn Chính giấu kín việc mình được
triều đình thăng chức; rồi ra khỏi sơn phòng mấy dặm để nghinh giá. Sự
chuẩn bị từ sớm khiến sơn phòng này có cơ sở tối thiểu để vua tạm cư;
lương thực đủ nuôi hàng trăm người trong nhiều ngày.
Trong khi vua nghỉ ngơi, Thuyết vẫn lo liệu công việc. Ông cử quan
sơn phòng tuyển thêm dân dũng và huấn luyện tại các làng. Dựng thêm
doanh trại, làm cơ sở cố thủ. Giao Trần Xuân Soạn cầm quân phòng ngự,
chống địch từ phía bể đánh lên. Xin vua ra tờ dụ, kêu gọi thân hào, sĩ phu
Hà Tĩnh xúc tiến hơn nữa việc chống Pháp. Sắp xếp lại các quan chức tỉnh
này: Phan Quang Cư làm Bố chính; Hoàng Xuân Phong làm Chánh sứ sơn
phòng. Cho Nguyễn Chính về kinh theo nguyện vọng. Phan Đình Phùng
làm Tán lý, Phan Trọng Mưu làm Tham biện... Những người cầm đầu các
