LỜI KẾT
Tôi dự định viết một chương cuối rất dài giải mã cho những thành
công của người Do Thái. Song tôi lại bỏ đi cái ý định ấy, bởi lẽ, người
đọc có thể tìm thấy lời giải thích cho những thành công ấy rải rác
trong suốt năm chương của cuốn sách và có thể có những cảm nhận
riêng tùy theo góc nhìn của mình.
Riêng tôi, tôi rất tâm đắc với câu nói của một học giả tôn giáo
người Mỹ, giáo sư Huston Smith, rằng “cái đã nâng người Do Thái
từ tăm tối lên tới vĩ đại chính là sự khao khát của họ trong việc truy
cầu những ý nghĩa lớn lao của cuộc sống”. Cái khao khát ấy
không giống như cái khao khát của những dân tộc khác, của những
người gọi là “bình thường”. Cái khao khát ấy sinh ra từ cay đắng
trộn lẫn mơ mộng, khao khát của những con người được “Chúa chọn”,
khao khát trong lời cầu nguyện của một dân tộc thiếu vắng quê
hương trong suốt gần 2000 năm lưu lạc. Cái khao khát ấy cao
thượng và điên cuồng, như lời tự sự của doanh nhân Yossi Vardi:
“Một lũ những người điên đến đây (Israel), cố gắng để theo đuổi
một giấc mơ của 2000 năm!”…
Ngày 14 tháng Năm năm 1948, Quốc gia của người Do Thái với
tên gọi Israel được thành lập. Đối với người Do Thái giáo, đó chính
là đỉnh cao của những ước mơ và khao khát về một tổ quốc hiện
hữu sau 2000 năm lưu vong cay đắng, với hành trang không có gì
ngoài những lời cầu nguyện và sự thiếu vắng quê hương. Nhiều
người Do Thái giáo coi đây là sự hoàn thành tuyệt mỹ vai trò của
Đấng Cứu Thế và giao ước “Dân tộc được Chúa chọn” cuối cùng
đã trở thành hiện thực. Sau thời điểm đó, hòa bình, an toàn và thịnh
vượng của Israel là những quan tâm lớn nhất của đất nước Israel và
Do Thái giáo hiện đại. Trong khi Ngôi sao của David phấp phới bay
