Cậu con trai tám tuổi của bạn ném bóng làm vỡ cửa sổ. Bé khăng khăng: “Không phải con. Bạn khác
làm đấy!”
Cậu con trai bốn tuổi của bạn làm đổ nước hoa quả ra sàn nhà và kêu lên: “Johnny làm đấy!”
Con bạn có vẻ thành thật, nhưng bạn biết bé đang nói dối. Bạn mắng con: “Con thật chẳng biết
đúng sai gì cả!” nhưng vô ích. Bạn cố gắng giải thích về phẩm chất trung thực cố gắng thuyết phục
rằng dối trá sẽ chỉ làm tình hình xấu đi nhưng lời bạn cũng như nước đổ đầu vịt. Bạn tìm cách
trừng phạt con vì tội nói dối, nhưng chỉ khiến bé thêm lươn lẹo. Bé tiếp tục nói dối để khỏi bị phạt.
Sẽ không ai học được cách nói thật nhờ bị mắng cả. Sau đây là một cách khác để nói chuyện với con
bạn về ý nghĩa của sự trung thực. Chẳng hạn, nếu bạn biết con mình đang đổ lỗi cho người khác,
hãy hỏi bé:
“Con nghĩ mẹ sẽ cảm thấy thế nào khi con đổ lỗi cho em?”
“Con nghĩ em sẽ cảm thấy thế nào?”
“Con có thể làm gì để cả em và mẹ đều không cảm thấy như thế không?”
Sau đó, hãy chuyển hướng sang hậu quả: chiếc bình hoa vỡ, kính cửa sổ vỡ hoặc nước hoa quả bị
đổ ra sàn. Chẳng hạn, bạn hãy hỏi:
“Điều gì sẽ xảy ra nếu nước hoa quả đổ ra sàn?”
“Con sẽ cảm thấy thế nào nếu điều đó xảy ra?”
“Con có thể làm gì để việc này không xảy ra?”
Bé Pam bốn tuổi vô tình làm đổ nước hoa quả ra sàn và nhanh chóng đổ lỗi cho em trai. Khi giúp bé
biết suy nghĩ về cảm giác của người khác và hiểu rằng nói thật quan trọng hơn là đẩy trách nhiệm
cho em trai, mẹ bé tìm cách hướng sự chú ý của con gái vào những việc phải làm sau đó. “Điều gì sẽ
xảy ra nếu nước hoa quả đổ ra sàn?” Pam chưa trả lời ngay. Vì vậy, mẹ gợi ý bằng cách đặt câu hỏi
chứ không trực tiếp trả lời: “Điều gì sẽ xảy ra nếu ai đó không nhìn thấy và dẫm vào nước hoa quả
trên sàn?”
Giờ thì Pam hiểu rằng có thể ai đó sẽ ngã và bị đau. Khi mẹ hỏi bé cảm thấy thế nào nếu điều đó xảy
ra, Pam nói: “Buồn lắm”.
Mẹ hỏi: “Vậy con sẽ làm gì để điều đó không xảy ra?”
Pam lấy khăn giấy và lau chỗ nước đổ.
Nếu bạn biết con mình làm vỡ cái gì đó, hoặc làm điều gì đó mà bé không muốn nhận, đừng tập
trung vào bản thân hành động. Nước hoa quả bị đổ là chuyện đã qua. Chiếc bình hoa vỡ là chuyện
đã qua. Bạn không thể ghép các mảnh vỡ lại cũng như không thể thay đổi điều đã xảy ra, nhưng
bạn có thể thay đổi cách nói về nó, như mẹ Pam từng làm.
