đoàn 7 (sư đoàn 5) xuống khu vực Thuận Lợi cách Đồng Xoài bảy ki-lô-
mét về phía bắc, đã bị Trung đoàn 1 bố trí sẵn ở đây tiêu diệt. Ngày 12
tháng 6, ta lại tiêu diệt gọn tiểu đoàn 7 khi chúng vừa được máy bay lên
thẳng đổ xuống tăng viện chưa kịp phản kích chiếm lại Đồng Xoài.
Đến đây bạn đọc đã rõ: Đồng Xoài là trận tiến công then chốt của chiến
dịch Phước Long - Đồng Xoài, nhưng không nằm trong kế hoạch tác chiến
ban đầu; nó chỉ được hình thành sau khi ta đánh thắng địch ở Phước Long,
Phước Bình. Vì vậy khoảng cách giữa hai đợt tiến công khá xa, trên dưới
một tháng (đợt một từ 10 đến 11 tháng 5 đánh Phước Long, Phước Bình;
đợt hai từ 9 đến 11 tháng 6 đánh Đồng Xoài). Tuy hình thành sau nhưng
cuộc tiến công căn cứ Đồng Xoài không phải do ngẫu hứng, bị động mà trái
lại, nó được cấp trên trù liệu từ rất sớm trong nghệ thuật chỉ đạo tạo thế trên
chiến trường Nam Bộ nói chung, Đông Nam Bộ nói riêng. Năm 1961, trung
ương và Bộ Chính trị đã có chỉ thị rất cơ bản về đường lối và phương pháp
công tác cho cách mạng miền Nam, trong đó nhấn mạnh “căn cứ lâu dài cho
toàn miền Nam là khu vực rừng núi Tây Nguyên và Đông Nam Bộ”.
Để thực hiện yêu cầu này, Bộ Chính trị còn nêu phương châm công tác
cụ thể ở các vùng rừng núi lấy “đấu tranh quân sự làm chủ yếu”.
Ngay khi họp giao nhiệm vụ cho chúng tôi tổ chức triển khai mở chiến
dịch tiến công Phước Long, Phước Bình, anh Thanh có nhắc đến mục tiêu
quân sự Đồng Xoài nhưng anh lại không đưa nó vào kế hoạch chung.
Theo cảm thụ của tôi, tương quan lực lượng lúc đó chưa cho phép cùng
một lúc mở rộng không gian chiến dịch. Mặt khác các đơn vị chủ lực Đông
Nam Bộ ở thời điểm này vẫn chưa quen đánh lớn, đánh hiệp đồng binh
chủng, đánh địch trong công sự vững chắc. mà phải vừa đánh vừa rút kinh
nghiệm từ thấp đến cao, phải có thời gian chuẩn bị về nhận thức, tư tưởng,
huấn luyện chiến thuật kỹ thuật mới. Tuy không phải là chiến dịch riêng lẻ,
nhưng do ý nghĩa quan trọng và tiếng vang lớn của trận then chốt chiến dịch
diễn ra ở Đồng Xoài, nên tên gọi phổ biến sau này là chiến dịch Đồng Xoài.
