mấy bóng sĩ quan hậu cần lẻ loi lại đang phi nước đại cắt ngang trường thị
giác.
Ngoma ban ngày còn là sự kiện vô cùng ồn ào. Nhạc khiêu vũ rộn ràng của
dàn sáo, dàn trống thường chìm nghỉm trong tiếng la hét vang dậy của công
chúng, bản thân các nàng vũ công cũng cất tiếng hú lạ lùng, ngân dài lanh
lảnh khi trong nhóm nam vũ công có một Moran nào đó vừa thực hiện cú
nhảy hay điệu múa giáo trên đầu thật mãn nhãn. Mạch chuyện trò rôm rả
trong đám bô lão ngồi trên cỏ tuôn chảy không ngừng. Thật thú vị được
ngắm cảnh vài cụ bà Kikuyu tụ lại ngồi nhâm nhi, với một quả bầu đặt
chính giữa, đắm chìm vào câu chuyện vui, hẳn là về những ngày khi chính
họ là một nhân ảnh giữa vòng tròn nhảy múa, gương mặt họ mỗi lúc một
rạng ngời hạnh phúc trong khi, theo bóng chiều dần buông, mặt trời mỗi lúc
một xuống thấp hơn như chính mực tembu trong quả bầu. Đôi bận, lúc có
hai hoặc ba ông chồng già gia nhập đám bạn gái, một cụ bà bị hồi ức thuở
xuân thì cuốn đi xa đến độ loạng choạng đứng dậy, hai tay vỗ như đôi cánh,
chạy vài bước theo phong cách một Ndito chính hiệu. Tuy bị đám đông bên
ngoài làm ngơ, nhưng bà lại được nhóm nhỏ đồng trang lứa vỗ tay hưởng
ứng nhiệt liệt.
Song các Ngoma ban đêm lại chứa đựng không khí nghiêm trang. Chúng
chỉ được tổ chức vào mùa thu, sau vụ ngô, và dưới vầng trăng tròn. Tôi
nghĩ Ngoma ban đêm chẳng mang ý nghĩa tôn giáo nào với dân bản xứ,
nhưng có lẽ trong quá khứ hẳn có thời chúng đã từng như vậy; tác phong
của người biểu diễn và khán giả gợi nhắc đến một thời khắc huyền bí, linh
thiêng. Những điệu nhảy ấy hẳn đã tồn tại cả ngàn năm. Vài điệu trong số
này - được lớp cha mẹ, ông bà các vũ công hết sức mến mộ - bị người định
cư da trắng coi là đồi bại và đòi luật pháp phải ngăn cấm. Một bận, lúc
quay lại sau kì nghỉ ở châu Âu, tôi phát hiện hai mươi lăm chiến binh trẻ
của mình, ngay giữa vụ thu hoạch cà phê, bị viên quản lí của tôi đưa ra tòa
bởi đã nhảy một vũ điệu bị cấm tại Ngoma đêm trong đồn điền. Viên quản
lí thông báo với tôi là vợ anh ta không sao chịu nổi điệu nhảy đó. Tôi trách
mấy vị lưu dân lớn tuổi vì đã tổ chức Ngoma gần nhà viên quản lí, tuy
