CHÍCH THỦ GIÀ THIÊN - Trang 1466

"Có ngoại lệ gì không?" tp hỏi
"Có! Tuy nhiên cũng có thể bảo là không có!" Thái tử cười bảo:"Hiện
tại ta không chết, về đến Đông Đô ta nhất định phải nghĩ cách để tiếp
tục sống."
***************
Tô Tụng gián lập Khiết Đan Vương (Tô Tụng can lập Khế Đan Vương)
Thời Tống Triết Tông, có lần Nguyên soái biên thùy cử Chủng Phác (1)
về kinh tấu với vua rằng:” Theo báo cáo của gián điệp, vua Khế Đan là
A Li Cốt(2) đã chết, bá tánh không biết ai sẽ kế vị, đại thần Khế Đan
Triệu Thuần Trung, là con người trung thực nghiêm khắc, có thể cho
chiêu hàng, hạ thần định đưa vài ngàn quân sang bên đó, phò Triệu
thuần Trung lên làm vua Khế Đan.” Đa số đại thần trong triều tán
thành ý kiến đó, chỉ có Hữu Phá xạ kiêm Trung thư môn hạ thị lang Tô
Tụng có ý kiến ngược lại, ông tấu rằng:”Trong khi còn chưa rõ đầu
đuội câu chuyện, đã vội vàng đưa quân sang bên kia, để lập vua cho
nước khác. Nhỡ phía Khế Đan không chịu, chẳng phải tổn hại đến uy
tín của triều đình sao? Thà quan sát kỹ tình thế, chờ ọi chuyện rõ ràng
hơn, mới đưa ra biện pháp xử lý vẫn chưa muộn”. Vua đã nghe lời đề
nghị của ông, không bao lâu thì phát hiện A Li Cốt vẫn khỏe mạnh.
Chú giải:
Chủng Phác: người Lạc Dương, là cháu của danh tướng Chủng Thế
Hoành, con của Phụng Châu Đoàn huyện Chủng Ngạc, nối chức cha
làm tri phủ Hà Châu.
A Li Cốt: tức Liên Thiên Tác Đế Da Luật Diên Hy, trị vì năm 1101-
1125. A Li Cốt là một tên dịch âm khác.
Lời bình:
Giữa hai nước nên có quan hệ hữu nghị với nhau, nhất là nước lân cận,
cần phải tương trợ lẫn nhau, chỉ trong không khí yên ổn, hòa bình như
vậy, các nước mới mong được phát triển.
Khi vua nước bạn qua đời, nước láng giềng cần phái sứ thần đến
phúng điếu và gửi thư chia buồn, mới thể hiện thắm tình hữu nghị, đâu
có thể thừa cơ mang quan để đô hộ nước bạn? Làm như vậy chẳng