CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 241

lệ và hoạt động tương hỗ đã được khởi đầu, họ áp dụng có sửa đổi, dựa trên
những đặc điểm riêng của họ. Một khi liên hệ với nhau chặt chẽ và được
nối vào Evernet, sức mạnh sẽ được tập trung vào tay các nhân tố tạo lập lớn
nhất. Bạn đã thấy trên thế giới các cuộc tranh đấu để lựa chọn các công ty,
chính phủ và các nhà hoạt động hay các cá nhân, để trở thành các nhân tố
tạo lập, đưa ra các tiêu chuẩn và luật lệ - bởi một khi bạn giới thiệu một tiêu
chuẩn mới trong một thế giới có liên hệ chồng chéo và không còn rào cản,
thì phạm vi ứng dụng của nó sẽ rất rộng. Nó có thể ảnh hưởng tới phong
cách ứng xử và thói quen mua bán của một lượng khổng lồ người tiêu dùng
từng bên này sang bên kia trái đất.
Một ví dụ hay về một nhân tố tạo lập trong kinh tế đó là eBay, một trang
dịch vụ đấu giá trên Internet. Không rõ từ đâu đến, nhưng trong vòng ba
năm, nó đã đưa ra một hệ thống luật lệ và thủ tục giao lưu để điều tiết việc
khách hàng vào mua bán trên mạng. eBay đưa người bán và người mua
ngồi lại với nhau và tạo một khu chợ để họ giao dịch, nằm ngoài tất cả
những quảng cáo và rao vặt hay những trung tâm giao dịch thông thường.
Mỗi người vào bán hàng ở eBay được khách hàng của anh ta/ hay chị ta
bầu tín nhiệm/ hay bất tín. Bạn không thể lừa đảo vì nếu làm như thế dù chỉ
một lần, thì tất cả những khách hàng khác trên khắp nơi sẽ biết ngay, và rất
khó cho bạn vào bán hàng lần sau. Một khi xuất hiện những tiêu chuẩn như
của eBay, thì sự cạnh tranh sẽ được chuyển sang một lĩnh vực khác hoặc
câu hỏi tiếp theo sẽ là: ai là người có thể áp dụng tiêu chuẩn của eBay một
cách hữu hiệu nhất. Và giờ đây bạn không chỉ thấy có những cá nhân vào
mua bán ở eBay một cách đơn lẻ, bạn có thể thấy cả những công ty được
dựng lên để vào giao dịch trong trang mạng này. Bạn muốn nhiều người
khác áp dụng tiêu chuẩn của bạn và hưởng lợi từ đó, vì làm như thế sẽ tạo
được sự ổn định và sự cam kết giữa các bạn hàng, đồng thời sẽ xuất hiện
những sáng kiến liên quan và không ngừng cải thiện tiêu chuẩn bạn đề ra.
Sự xuất hiện của Evernet sẽ cho phép người ta thiết lập ra nhiều dạng eBay
khác trong nhiều ngành - xây dựng dân dụng cho tới việc mua bán sắt thép
hay đồ nhựa. Những chợ đầu mối như vậy quy tụ kẻ bán người mua trong
một ngành nhất định - cho phép mua, bán, trao đổi hiệu quả cao hơn trên