Thomas L. Friedman
Chiếc Lexus và cây Ô liu
Dịch giả: Lê Minh
Chương 11
MUA ĐÀI LOAN, GIỮ LẠI Ý, BÁN PHÁP
Trong khi việc nối mạng và học cách trở thành nhân tố tạo lập hay thích
nghi là những biện pháp thiết yếu quyết định sức mạnh của đất nước hay
của một công ty trong thời đại Internet, một số yếu tố khác cũng sẽ trở nên
quan trọng - những yếu tố quyết định tầm ảnh hưởng của những nhà tạo lập
hay thích nghi. Chương này được dành cho việc phân tích những yếu tố đó.
Chúng là gì? Vì sao những đất nước hay những công ty có những yếu tố đó
chính là nơi bạn cần đầu tư và lưu vốn, trong khi những công ty hay những
đất nước không có những yếu tố đó lại là nơi bạn sẽ rút vốn ra. Tôi xin
phân tích chúng trong danh sách tôi gọi Chín thói quen của những quốc gia
hiệu quả cao.
Trong hệ thống Chiến tranh Lạnh, các nước trong cùng một khu vực địa lý
thường đã phát triển theo cùng một nhịp. Các nước Tây Âu phát triển cùng
một nhịp, châu Mỹ la tinh theo một nhịp khác, các con Hổ châu Á theo một
mức khác, Đông Âu khác và châu Phi có nhịp phát triển riêng. Những khác
biệt lớn về phát triển thể hiện khi ta so sánh các khu vực khác nhau. Đông
Á đã trưởng thành; Mỹ La tinh đi trước một bước; Trung Đông trì trệ, ngoại
trừ những nơi có nguồn dầu lửa trời cho và châu Phi tiếp tục suy sụp. Trong
những năm 50, Ai Cập và Hàn Quốc khởi đầu với mức thu nhập bình quân
đầu người ngang nhau, nhưng tới những năm 90 thì có một hố cách biệt khá
lớn giữa hai nước này.
Điều chúng ta sẽ thấy trong hệ thống toàn cầu hóa chính là sự tiếp tục của
những khuynh hướng nói trên, điều khác biệt hiện nay là ở chỗ phân biệt
đang ngày càng tăng ở nhiều vùng và nhiều nước trong ngay cùng một khu
vực - vì có những nước đã lựa chọn theo hướng thịnh vượng, kết nối mạng,
trở thành nhân tố tạo lập và thích nghi, trong khi những nước khác lại từ
chối không làm theo. Chẳng hạn bạn sẽ thấy một hố ngăn cách ở Trung
