Thomas L. Friedman
Chiếc Lexus và cây Ô liu
Dịch giả: Lê Minh
Phần IV -Chương 17
HOA KỲ VÀ TOÀN CẦU HÓA
Sự phấn khích hợp lý
Khi Alan Greenspan, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang đưa ra đánh giá nổi
tiếng vào đầu năm 1997, cảnh tỉnh những nhà đầu tư ở thị trường chứng
khoán Hoa Kỳ trước "sự phấn khích vô lý," trong cung cách họ kích giá của
các cổ phiếu lên vượt quá các tính toán giá và lãi, tôi đã viết một cột báo,
trong hình thức một bức thư gửi ông Greenspan, coi ông ta là một bác sĩ tư
vấn cho tờ báo. Cột báo của tôi bắt đầu như sau: "Thưa bác sĩ Greenspan,
tôi có một chứng bệnh tồi tệ. Tôi cảm thấy hớn hở một cách vô lý về thị
trường chứng khoán Hoa Kỳ mà không cách gì kìm lại được. Tôi biết ông
đã nói "phấn khích một cách vô lý" thì sẽ không tốt cho sức khỏe, và tôi đã
thử chữa bằng rất nhiều phương pháp: Thôi miên, thuốc an thần, bán đổ
bán tháo. Thậm chí đã đọc lại bài phát biểu của ông hồi năm 1987. Nhưng
vẫn không qua khỏi chứng bệnh đó. Mỗi lần tôi sang châu Âu hay Nhật
Bản, thì khi quay về tôi lại muốn đầu tư thêm nhiều vào thị trường Hoa Kỳ.
Làm ơn hãy giúp tôi. Trân trọng. Ký tên Người đầu tư qua hệ thống điện
tử."
Sau đó tôi nói tiếp rằng tôi không biết về cái mức độ hoạt động đúng đắn
mà thị trường chứng khoán của Hoa Kỳ phải tuân thủ, và tin rằng nếu Hoa
Kỳ không tiếp tục thực hiện những biện pháp căn bản như tăng năng suất
và giữ lãi suất cùng lạm phát ở mức thấp, thì giá cả trên thị trường chứng
khoán sẽ đi xuống. Nhưng điều tôi muốn nói là nếu có những sự nhiệt tình
thái quá thể hiện ở các thị trường của Hoa Kỳ, thì đó là vì không những ở
đó có nhiều những "sự phấn khích vô lý", mà còn có cả những phấn khích
có lý về nước Mỹ.
Do thường ra nước ngoài nhiều và ít khi ở gần phố Wall, tôi thường nhìn
nước Mỹ từ bên ngoài - và tôi thường chứng kiến những thái độ niềm nở có
lý mà thế giới dành cho nước Mỹ. Sự niềm nở đó được xây dựng trên logíc
