Trò chuyện cùng Sam Kean
Tình yêu của ông với khoa học nảy nở như thế nào?
Từ thủy ngân. Tôi đã gặp xui hồi học lớp ba: bị viêm họng liên cầu khuẩn
hàng chục lần. Tôi còn vụng về và nói rất nhiều, nên bất cứ khi nào mẹ tôi
đặt một nhiệt kế thủy ngân dưới lưỡi tôi, nó thường rơi xuốn đất và thủy
ngân tràn ra ngoài. Nhưng mẹ tôi rất điềm tĩnh: bà không bao giờ hoảng loạn
hay sơ tán mọi người ra khỏi nhà: bà dùng một que tăm đẩy những giọt thủy
ngân nhỏ lại và gom chúng vào một cái lọ nhỏ đựng đồ linh tinh ở trên giá.
Đó có lẽ là chất hấp dẫn nhất mà tôi từng thấy (một phần vì tôi biết nó nguy
hiểm thế nào). Vì vậy, tôi bắt đầu đọc về thủy ngân và lần theo các mối liên
hệ của nó với các lĩnh vực khác: giả kim thuật, lịch sử, thần thoại, y học...
Tại sao ông lại chọn viết về bảng tuần hoàn?
Tôi biết có những câu chuyện tuyệt vời về các nguyên tố hóa học mà chúng
ta chưa từng nghe nói đến khi còn đi học (molypden chẳng hạn). Và có
những câu chuyện bị che giấu và thất lạc về các nguyên tố mà mọi người
cho rằng mình biết rất rõ (như vàng và nhôm). Cuốn sách này chỉ tập hợp tất
cả các câu chuyện lại để chỉ ra rằng bảng tuần hoàn rộng hơn chúng ta nghĩ
rất nhiều.
Tại sao telu lại dẫn đến cơn cuồng vàng kỳ cục nhất lịch sử?
Telu là nguyên tố duy nhất liên kết hóa học với vàng. Khoáng chất mà chúng
tạo thành trông cũng giống như vàng (dù không hẳn). Màu vàng của khoáng
vật này giống vàng giả hơn. Vì vậy, khi những người khai mỏ ở miền tây
nước Úc vô tình tìm thấy khoáng vật vàng-telu vào cuối thế kỷ 19, họ nghĩ
rằng chúng vô giá trị và ném đi. Một số thậm chí đã nghiền nát chúng để
trộn xi măng, xây nhà hay lấp ổ gà trên đường. Nhưng khi biết khoáng vật
