4. Ununsepti
Nguyên tố thứ 117 xuất hiện trên bảng tuần hoàn từ năm 2010 – khi tôi viết
những dòng này
1
. Dù cái tên lúc đó chỉ là tạm thời, nhưng tôi thích nguồn
gốc Latin của nó (nghĩa là 1-1-7). Và tôi vẫn thích khi nguyên tố mới hơn
xuất hiện và nó có một cái tên chính thức. Ununsepti đã hoàn thiện hàng thứ
bảy – hàng thấp nhất của bảng tuần hoàn. Chúng ta chưa từng có một bảng
tuần hoàn với mọi hàng được lấp đầy trước đó. Ununsepti đã tạo ra một
bảng tuần hoàn vuông vức đẹp đẽ (ngoài việc lấp đầy hàng của mình). Và
khi biết các nguyên tố mới từ ô 117 trở đi kém bền thế nào, các nhà khoa
học hẳn sẽ cho rằng không bao giờ có được hàng thứ tám đầy đủ. Vì vậy,
nguyên tố thứ 117 hiện đã cho chúng ta một bảng tuần hoàn “hoàn chỉnh”
nhất mà con người có thể có.
1
. Nguyên tố thứ 118 mãi tới năm 2015 mới được IUPAC công nhận và xuất
hiện trên bảng tuần hoàn, tên chính thức của nó được công nhận vào cuối
năm 2016. (BTV)
5. Bitmut
Nguyên tố thứ 83 nằm ở nơi mà tôi gọi là “hành lang độc” – các nguyên tố
cực nguy hiểm. Bên trái và trên bitmut là những nguyên tố gây đau đớn tột
cùng thường thấy trong tiểu thuyết trinh thám; bên phải và bên dưới nó là
các chất độc phóng xạ đáng sợ. Nhưng bằng cách nào đó, ngày nay bitmut
hoàn toàn lành tính. Nó thậm chí còn là dược phẩm: chính là chữ “bis” trong
thuốc Pepto-Bismol. Tôi cũng thích sự thật là bitmut tồn tại lâu hơn bất kỳ
nguyên tố nào (hai mươi tỷ tỷ năm, hơn tuổi hiện tại của vũ trụ một tỷ lần).
SAM KEAN KHUYẾN ĐỌC
Patrick Coffey. Cathedrals of Science: The Personalities and Rivalries That
Made Modern Chemistry (Oxford University Press, 2008).
