định lần này, dưới một góc độ khác, chọc thủng hệ thống phòng thủ khác
xung quanh vùng châu thổ sông Hồng. Ngày 23/3/1951, Võ Nguyên Giáp hạ
lệnh cho ba sư đoàn bộ binh triển khai hoạt động ở rìa phía đông vùng đồng
bằng đang bị địch kiểm soát. Ba sư đoàn sẽ phải tiến về Hải Phòng và bẻ
gẫy hệ thống phòng thủ phía đông. Họ tới được Mạo Khê cách Hải Phòng
24 km nhưng vấp phải hàng loạt bốt tiền tiêu của địch. Sau tám ngày cố
gắng vô ích, Võ Nguyên Giáp kết thúc chiến dịch. Ông đã mất thêm 3.000
quân không phải vì những cuộc bắn phá của máy bay mà của hạm đội Pháp
đậu ở ngoài khơi câu đại bác vào. Ngoài ra, một số tàu Pháp hoạt động trên
sông đã ngăn quân đội của Võ Nguyên Giáp không vào được Mạo Khê.
Võ Nguyên Giáp luôn là con người lạc quan. Ngay sau đó, ông đã khẩn
trương và kiên quyết đưa cuộc tấn công sang rìa phía tây đồng bằng Bắc Bộ
với ý định buộc người Pháp ra khỏi khu vực sông Hồng dọc sườn phía nam
đồng bằng. Kế hoạch của ông rất đơn giản. Ngày 29/5/1951, ông ra lệnh các
đơn vị vượt qua sông Đáy, đại đoàn 304 đánh Phủ Lý, đại đoàn 308 tấn công
Ninh Bình, còn đại đoàn 320 đánh vào Phát Diệm, trong lúc đó hai trung
đoàn chủ lực đã vào địch hậu từ trước mở rộng địa bàn hoạt động phối hợp
trong đánh ra, ngoài đánh vào.
Một lần nữa Võ Nguyên Giáp đã chứng tỏ được tài năng đánh vận động
chiến và giải quyết hậu cần. Hai trong các sư đoàn chủ lực đã đi 240 km từ
đông sang tây mà không bị Pháp phát hiện. Công tác hậu cần đã huy động
10 vạn dân công. Nhưng lần này Võ Nguyên Giáp đã chọn địa bàn hoạt
động của chiến dịch có nhiều bất lợi. Cả hai đại đoàn đều quần nhau với
địch trên địa hình trống trải, tạo cơ hội cho máy bay Pháp một lần nữa dùng
bom na-pan để phá vỡ đội hình tiến công. Sau khi để cho Việt Minh gặt hái
được một vài thắng lợi ban đầu, bộ chỉ huy Pháp tung vào trận ba binh đoàn
cơ động. Ngoài ra, Pháp còn điều thêm bốn cụm pháo, một trung đội xe bọc
thép và tiểu đoàn dù thuộc địa số 7. Quân Pháp còn lợi thế là có đoàn tàu
nhỏ đi trên sông để yểm trợ bộ binh trên bờ, được mệnh danh đoàn thủy đội
xung kích.
