Mặc dù Việt Minh đã chiếm được vài vị trí đầu cầu ở bờ phía đông
sông Đáy, nhưng đoàn thủy đội xung kích và quân phòng thủ Pháp đặc biệt
ở Ninh Bình (nơi con trai tướng De Lattre bỏ mạng) đã ngăn cản lực lượng
Việt Minh tiến sâu thêm nữa.
Ngoài ra còn có một bất lợi khác. Dân chúng trong vùng chiến dịch
không giống với các nhóm cư dân thiểu số ở Việt Bắc đã ủng hộ Việt Minh
mọi lúc mọi nơi. Trong đó còn có cư dân Công giáo đối nghịch công khai
ủng hộ người Pháp. Một tai họa khác xảy ra làm tiêu tan hy vọng của Võ
Nguyên Giáp khi hạm đội Pháp ở ven biển cắt đứt các con đường tiếp tế.
Quân Pháp không cần huy động đến lực lượng dự bị. Những người lính Việt
Minh rút chạy trước hỏa lực áp đảo của Pháp, bị máy bay rải bom na-pan
khắp nơi. Lúc đó Võ Nguyên Giáp mới ý thức được sức mạnh hỏa lực vượt
trội của Pháp. Ông kết thúc cuộc tiến công và thu quân. Ông cần cứu vãn
những gì còn sót lại. Ba chiến dịch liên tiếp trong một thời gian ngắn khiến
lực lượng của Võ Nguyên Giáp bị tổn thất khá nhiều. 6.000 người chết ở
Vĩnh Yên, 3.000 người ở Mạo Khê, 10.000 người trên chiến trường sông
Đáy. Năm 1952, trong một cuộc tiến công vào căn cứ Pháp ở Tây Bắc, 9.000
quân nữa đã hi sinh.
Không còn sự lựa chọn nào khác, một lần nữa Võ Nguyên Giáp quay
về vùng đồi núi, thu hẹp cuộc chiến đấu vào những vùng ông có thể tận
dụng tối đa sức người với tính cơ động để vô hiệu hóa hỏa lực của Pháp.
Những mất mát vừa qua đã giúp ông rút ra bài học. Từ nay ông coi việc lôi
cuốn các tiểu đoàn Pháp vào các cuộc săn lùng không có hiệu quả trong các
vùng hẻo lánh bằng hoạt động nghi binh hoặc kẹp chặt đối phương trong các
vị trí tĩnh không có lối thoát như một chiến lược. Như một lần Võ Nguyên
Giáp đã nói: “Nông thôn phải bao vây thành thị, núi non phải chế ngự các
cánh đồng lúa ở đồng bằng”. Đó là một thời kỳ khó khăn đối với ông và ông
chỉ có một điều an ủi: Những ai còn sống sót trong các trận thất bại này càng
hiểu rõ được công việc của mình và cố gắng xây dựng một quân đội thật sự.
