chiếc khăn choàng cho cô bé hành khất đang rét run trên đường phố. Định
“chôm” mấy quả táo ăn cho đỡ đói nhưng khi biết cụ Mabeuf nghèo túng,
Gavroche đành thôi và tìm mọi cách giúp cụ. Chú dùng đồng xu cuối cùng
để mua bánh cho hai đứa trẻ lạc đang đói và còn mở rộng bụng voi để
chúng ngủ qua đêm...
Paris khởi nghĩa, Gavroche hăng hái ra trận với khẩu súng không cò,
miệng hát vang những khúc ca “hòa âm của tiếng chim và xưởng thợ”.
Thông minh và dũng cảm, Gavroche luôn có mặt ở những nơi cuộc chiến
gay go và ác liệt. Chú như con ong: châm anh sinh viên này, đốt anh thợ
kia, đáp xuống, dừng lại, bay lượn trên chiến lũy... “Đôi cánh tay nhỏ của
chú là sự chuyển động thường trực, hai lá phổi tí hon của chú chứa đựng sự
huyên náo...”
Chiến lũy bị bao vây, mặc dù có cơ hội để thoát ra ngoài nhưng
Gavroche vẫn ngoan cường chiến đấu đến cùng. “Chú bé lang thang thành
Paris khi da thịt chạm mặt đường, thì cũng như người khổng lồ Antée chạm
mặt đất. Chú ngã xuống chỉ để chồm lên đưa hai tay lên trời hướng về bọn
bắn súng hát tiếp khúc ca dang dở...”
Bằng lối hành văn sinh động và hóm hỉnh, Victor Hugo đã làm sống dậy
hình ảnh của thiếu nhi Pháp trong cuộc cách mạng qua nhân vật Gavroche.
Gavroche trở thành biểu tượng của thanh thiếu niên Pháp yêu nước và chiến
đấu dũng cảm. Trong thời kỳ Phát xít Đức xâm chiếm Pháp, một đội du
kích Pháp đã lấy tên Gavroche để chiến đấu chống kẻ thù xâm lược. Hình
tượng Gavroche vừa hồn nhiên, trong sáng vừa dũng cảm hào hùng đã gây
xúc động và niềm cảm phục sâu sắc trong lòng bạn đọc nhiều thế hệ trên
thế giới.
Những người khốn khổ của đại văn hào Victor Hugo được Nhóm Văn
học Lê Quý Đôn dịch, và do cha tôi là Giáo sư Huỳnh Lý chủ biên. Là nhà
giáo lão thành, nặng lòng với thế hệ trẻ, thấy nhân vật Gavroche ngây thơ,
đáng yêu và có ý nghĩa giáo dục cao nên cha tôi đã thống nhất với các dịch
