- Đền dựng trước như thế nào, cứ thế mà trùng tu. Không phải thượng
thực hạ hư gì cả. Ở sơn gian này, có thiếu gì gỗ chò vẩy và đá hoa. Ta dám
chấp. Kẻ kia cứ dâng mãi được nước lên đây mà dỡ cho hết được gỗ quý và
đá báu của ta. Còn thiếu bảy cây gỗ chò nữa, chiều nay lũ voi trắng của ta
sẽ đem về đủ. Còn đá cẩm thạch lúc nào lót cột và lát nền, sẽ có lần cho thợ
ngõa làm.
Hiệp thợ mộc vẫn tuần tự tiến hành công việc. Ngày tháng trên này
không biết lấy gì mà đo tính, bởi vì chỗ sơn thượng không có đêm không
có ngày. Đây là nơi của ánh sáng vĩnh viễn nhờ nhờ như màu ngọc liệu,
như chất nước quế trắng chính sơn pha loãng. Những buổi trời tái hẳn lại vì
khí núi âm u, thì một vài hòn ngói trên lòng trần đền hình mai luyện lại
sáng rực hẳn lên như một nguồn lửa. Ở những hòn ngói phát hào quang ấy,
đọc rõ được bốn chữ Tản Viên đài ngõa. Vào những phút này, mấy thân cây
cột gỗ chò vẩy mới tỏ rõ cái đẹp cái quý của một thứ gỗ đặc biệt. Dưới ánh
lửa ngói sáng choang, cột gỗ chò nhấp nhánh lộng lẫy chớp chớp lên như
vẩy rồng vàng cốm chạm nổi.
Những đầu kèo vai và câu đầu, đều chạm tứ quý linh. Bức trần gỗ thì
chạm bát bửu cổ đồ. Nét chạm tỉ mỉ công phu gấp mấy lần công thợ điêu
khắc ở các đền đài khác ở khỏi dưới núi. Họ chia nhau ra mà chạm, người
thì tỉa hình thư kiếm, quạt và phất trần, kẻ thì gạt dáng tù và với túi roi hoặc
là túi thơ cùng bầu rượu, cái nọ ghép vào cái kia thành một bộ đôi bằng
những sợi cẩm đới nét dẻo như tung bay được.
Đến hôm chạm đến tám cánh cửa bức bàn theo hình Bát tiên hóa thì
trời xám quá, ánh sáng ngói đền không đủ để làm việc. Sơn chủ phải cho
nổi hiệu khánh đá gọi đôi tê giác xanh tới đền. Người thợ nào cần thêm ánh
sáng thì con tê giác xanh lại ghé đến bên cạnh, lấy cái sừng âm rọi sáng cho
đường chạm. sừng tê giác là những vệt lân hỏa sáng xanh và dịu. Nhiều con
anh tước lắng tai nghe những tiếng đục đánh xuống tràng kêu lách cách cóc
cách gieo những âm thanh thô lạ và gắt vào cái êm ả của ngàn mềm. Nhiều
