dùng mưu lược để giải quyết tranh chấp đối phương. Đây là nửa sau vế thứ
nhất trong đôi câu đối tại miếu thờ Vĩ Hầu Gia Cát Lượng ở Thành Đô. Đôi
câu đối này như sau:
能攻心则反侧自消,自古知兵非好战;/ 不审势即宽
严皆误,后来治蜀要深思 Thomas Cleary: Nhà Hán học người Mỹ. Nguyên
văn chữ Hán: Thượng binh phạt mưu (Dùng mưu lược thắng địch là trình
độ dụng binh cao nhất) và Bất chiến nhi khuất chân chi binh (Không đánh
mà hàng phục được toàn bộ kẻ địch). Đây là hai câu thiên 'Mưu công',
trong 'Binh pháp tôn tử'. Sir Liddell Hart (1895 - 1970) người Anh, quân
nhân, sử gia quân sự hàng đầu, nổi tiếng với lý thuyết chiến tranh cơ giới
hóa (sử dụng xe tăng), nhà văn, nhà báo, tác giả hơn 30 cuốn sách, đáng kể
là 'Lịch sử thế chiến II' Nguyên văn chữ Hán: Bách chiến bách thắng, phi
thiện chi thiện giả dã; bất chiến nhi khuất nhân chi binh, thiện chi thiện giả
dã. Nguyên văn chữ Hán: Hiệp hòa vạn bang. Nguyên văn chữ Hán: Tứ hải
vô địch. Nguyên văn chữ Hán: Hóa can qua vi ngọc bạch. Ý nói thay chiến
tranh bằng tình hữu nghị. Nguyên văn chữ Hán: Nhân giả vô địch. Biển
Adriatic: vùng biển phân cách bán đảo Ý với bán đảo Balkan (gồm Croatia,
Slovenia, Bosna và Hercegovina, Montenegro và Albania). Biển Aegean:
vùng biển nằm giữa Thổ Nhĩ Kì và Hy Lạp. Nguyên văn chữ Hán: Đắc đạo
đa trợ, thất đạo quả trợ. Đây là một câu trong thiên 'Công Tôn Sửu Hạ' sách
'Mạnh Tử'. Nguyên văn chữ Hán: Đa hành bất nghĩa tất tự tệ. Nguyên văn
chữ Hán: Sư xuất hữu danh. Nguyên văn chữ Hán: Nghĩa binh. Nguyên văn
chữ Hán: Nghĩa chiến. Chủ nghĩa công lợi: Quan điểm lấy công hiệu thực
tế hoặc lợi ích làm tiêu chuẩn hành vi. Học thuyết Darwin - xã hội: Tức
Social - Darwinist Tdeology, lý thuyết cho rằng xã hội loài người tiến hóa
thông qua thuyết đấu tranh sinh tồn, trong đó chủng tộc nào thông minh
hơn, khỏe mạnh hơn, thích nghi với môi trường tốt hơn sẽ là chủng tộc có
quyền tồn tại; chủng tộc nào dốt nát, ốm yếu, kém thích nghi với môi
trường sẽ bị đào thải. 1\. Người Tây dương, tức là người phương Tây 2\.
Người Đông dương, tức là người Nhật Bản Bernard Montgomery, 1887 -
1976, nguyên soái lục quân Anh, nhà chỉ huy quân sự nổi tiếng của lực
lượng Đồng minh, từng đánh bại quân Đức đóng tại Châu Phi, tạo ra bước
ngoặt trong thế chiến thứ II. Beaufre tức André Beaufre 1902 - 1975, lúc
