nhìn khác nhau về tương lai: Cựu hoàng Thành Thái thì bất hợp tác với người
Pháp để giữ khí tiết đến cùng; cựu hoàng Duy Tân lại muốn gần Pháp để tìm
con đường giành lại nền thống nhất, độc lập cho đất nước. Như thế làm sao cha
con có thể gần nhau được. Nhưng cựu hoàng Duy Tân rất kính nể hoàng phụ
Thành Thái: hàng tuần – Roger nói – mẹ tôi thường nấu một món xúp ngon
nhất để dâng lên ông nội…
NĐX – Thưa bà,Cựu hoàng thường giao du với giới nào?Xin bà cho biết một
vài người bạn thân của cựu hoàng ở Réunion.
Bà F.A - ở Réunion có 23 gia đình nắm hết toàn bộ các thế lực về kinh tế và
chính trị,Cựu hoàng không giao du với họ.Ngài quen thân với một số trí thức
người Pháp ở tại đảo như ông Raoul Nativen(chưởng lý,trong luật sư đoàn),bác
sĩ Vinson,ông Hugues Palant…
NĐX – Thưa bà,bà cho biết điều gì đã ảnh hưởng đến cựu hoàng Duy Tân nhất
trong thời gian bị lưu đày?
Bà F.A –Điều chi phối tâm trí Ngài nhiều nhất là làm thế nào thoát khỏi
Réunion một cách chính đáng để tìm cơ hội cứu nước Việt Nam.Có lẽ chính
phủ Pháp biết điều này cho nên đã tìm mọi cách đày Ngài ở đảo cho đến
chết,làm cho Ngài nhiều lúc muốn phát điên !
NĐX – Khi Cựu hoàng tử nạn máy bay,chính phủ Pháp có thông báo cho gia
đình bà biết không?
Bà F.A – Được tin Cựu hoàng sẽ về nhà,gia đình chúng tôi ngồi trông,nhưng
sau đó không thấy Ngài về.Chúng tôi đánh điện hỏi khắp các sân bay nằm trên
đường bay từ Paris về Réunion.Chiều hôm sau,chúng tôi đau đớn nhận được tin
Cựu hoàng đã tử nạn máy bay.Cơ quan trả lời là một đơn vị quân đội,còn chính
phủ Pháp thì im lìm!
NĐX – Vào cuối đời,Cựu hoàng được chính phủ de Gaulle rất trọng quý,thế mà
vì sao khi Ngài tử nạn, chính phủ ấy làm thinh,bà có hiểu vì sao không?
