45. ANH HỌC TRÒ SỬA LIỄN CỬA NGÕ PHỦ ÔNG HOÀNG
CÓ người học trò còn nhỏ tuổi mà đã già
phủ cho đức ông nhứt ở, thì triều-đình có hội nhau lại, mà đặt một câu liễn
cửa ngõ đức ông. Đắp chữ vôi thếp vàng tử-tế.
Hai câu ấy đặt như vầy :
Tử năng thừa phụ nghiệp.
Thần khả báo quân ân.
Anh học trò đi ngang qua cửa, thấy câu liễn, đứng lại coi, không ưng ý
: đi học về giận đứng lại đó, không cất nón. Quân canh nhựt cửa đó, liền bắt
; hỏi sao vô phép không cất nón ? Có biết đó là phủ ông nào chăng ? Người
học trò nói : Tôi biết, mà mắc tôi giận, thấy câu liễn đặt không nhằm, nên
quên lấy nón xuống.
Quân mới dẫn vào Thái-tử đông-cung. Đức ông hỏi. Người học trò
cũng cứ khai thiệt làm vậy. Chừng đức ông cho mời đình-thần vào, mới kể
tự sự cho các quan nghe, rằng tên học trò chê câu liễn các quan đã đặt ngoài
cửa.
Vậy mới hỏi học trò, vì làm sao mà chê, bây giờ có dễ sửa lại hay
không ? Thì anh học trò nói : Đặng. Đức ông biểu : Bẻ làm sao thì bẻ đi, rồi
sửa đi thử coi. Anh học trò mới bẩm : câu liễn ấy thất lễ, là vì đặt con đứng
trước cha, tôi đứng trước vua ; làm vậy sao cho phải ? - Ừ, nói nghe được.
Mà bây giờ sửa lại làm sao ? - Bẩm lịnh các ông lớn, sửa lại như vầy, thì
hay quyết
Phụ nghiệp tử năng thừa.
Quân ân thần khả báo.
Các quan ai nấy đều khen. Vua cho người ấy đậu tấn-sĩ : lại ban cho
một ngàn quan tiền thưởng tài ; triều-đình lại thưởng ít ngàn nữa.
