làm tội quyết cho tên Châu. Ai nấy đều phục ông ấy thần minh, mà chẳng
biết ông ấy lấy cớ gì mà tra án ấy. Ông Phí-công dạy rằng: tại mình gặp
việc không chủ ý, chẳng có sự chi là khó. Số là khi đi lấy lược nghiệm
được đẩy bạc thấy đề chữ vạn, đến khi coi bạc tên Châu, thì cũng đề chữ
vạn, ấy là đồ một chủ; hỏi nó có quen biết thì nó nói không, lời nói cùng
diện mạo gian xảo, cho nên mới biết chắc việc nó.
85. – TRA ÁN (THỨ HAI).
Hồ-thành với Phùng-an đồng ở một làng mà có đều thù khích nhau. Cha
con Hồ-thành ngang tàng, Phùng-an cũng lòn cúi chơi bời, mà Hồ-thành
cũng không lấy làm ưa. Một bữa đồng ngồi uống rượu say, Hồ thành khoe
tài, nói lớn lối rằng chẳng sợ chi nghèo, muốn làm giàu nhỏ cũng chẳng
khó gì. Phùng-an thấy Thành nghèo mà nói đổng thì cười. Thành làm mặt
giận nói rằng: thiệt bữa nọ đi chơi may gặp một lão lái buôn giàu chở hàng
hóa đầy xe, tôi giết quách lão đi, tôi bỏ thây lão dưới giếng loạn, tôi có sợ
ai mà phòng giấu giếm. Phùng-an cũng cười. Thuở ấy em rể Hồ-thành là
Trịnh-luân có gỡi cho Hồ-thành hai ba trăm đồng bạc, Hồ-thành thấy
Phùng-an cười liền lấy ra cho Phùng-an coi. Phùng-an thấy vậy mới tin.
Mãn tiệc rượu rồi, Phùng-an về nhà lén đi cáo với ông huyện, quan huyện
cho bắt Hồ-thành tới cũng khai thiệt; hỏi Trịnh-luân có gỡi bạc, Trịnh-luân
cũng chịu có; sai lệ đi tới giếng loạn lập thế dòng một người xuống coi quả
có một cái thây không đầu. Hồ-thành thất kinh không đàng chối cải, cứ kêu
oan ức mà thôi. Quan huyện dạy đánh và cùng nói rằng: Việc có bằng cớ rỏ
ràng mà còn kêu oan làm sao; liền dạy xiềng rùn Hồ-thành bỏ vào ngục tối,
nhứt diện hiểu thị cho các làng ai có bà con bị giết thì tới mà thưa. Cách
một ngày có một người đờn bà tới quì đơn nói là vợ người bị giết, chồng nó
đi vay của tên Giáp ba trăm đồng bạc mà đi buôn bán, Hồ-thành chận đàng
mà giết đi. Quan huyện rằng: người chết dưới giếng, e không phải là chồng
mi. Đờn bà ấy nói quả quyết là chồng nó. Quan huyện bèn dạy đem thây
lên, đờn bà ấy coi quả là chồng mà không dám lại gần, đứng xa xa mà-
khóc. Quan huyện dạy rằng: nay đã bắt đặng đứa hung phạm, đã kiếm đặng
