38. – ÁN-TỬ QUA NƯỚC SỞ
Án-Tử làm quan Tể-Tướng nước Tề, vâng mệnh vua sang sứ nước
Sở. Ông rất có tài hùng-biện. Khi tới nước Sở, vua Sở thấy ông người lùn
thấp, mới sai làm một cái khải-hoàn-môn kín cả đường để đón, chỉ để một
lỗ tròn bé thấp ; rồi sai quan rước ông qua cửa đó. Ông nhường các quan đi
vào trước, ai ai cũng phải khom lưng mới qua được, các quan đều buồn
cười có ý chế-nhạo, chờ ông qua đó thì cười rầm lên mà chế-diễu. Ông biết
vậy không vào, vua Sở ở trong hỏi rằng : Lỗ hổng đó Tể-Tướng đi lọt còn
thừa mà, sao không vào đi, hay cửa còn to quá sao, mà Tể-Tướng chưa
bằng lòng ? » Ông đáp : « ấy là lỗ để chui, không phải cửa quan đề Tể-
Tướng đi ». Vua phải phá đi, ông mới vào. Khi ăn tiệc, vua Sở lại ngầm sai
bắt một người chói lại dẫn ra trước tiệc. Vua hỏi quân, người đó quê ở đâu
và làm sao lại bị bắt như vậy ? Quân thưa : « Tên này là người nước Tề,
phạm tội ăn cắp ». Vua Sở nhìn vào mặt Án-Tử hỏi rằng : « Sao người
nước Tề hay trộm cắp thế nhỉ ? » Ông đứng dậy chắp tay tâu rằng : «
Chúng tôi trộm nghe cây quất mọc ở đất Hoài-Nam thì ngọt, đem dồng ở
đất Hoài-Bắc thì chua. Cành lá dống nhau, mà chua ngọt khác nhau, ấy là
vì thủy-thổ khác nhau vậy. Dân Tề chúng tôi sinh trưởng ở đất Tề thì ai
cũng thực-thà, nay sang Sở ở, lại sinh ra trộm cắp, có lẽ cũng vì thủy thổ
khác nhau vậy mà ra thế chăng ! » Vua Sở cười mà rằng : « Ta nói đùa mà
thành bị nhục, thế mới biết kẻ cả không nên nói đùa bao giờ ! »
