61. TỰ NHIÊN & DƯỠNG DỤC
Có phải con người của chúng ta thì bị quy định bởi gene, môi trường,
hay cả hai?
Tôi nghĩ rằng, đó là một tổng hợp, một chút của cả hai. Và, dĩ nhiên,
nhiều nghiên cứu đã được thực hiện trên chủ đề này. Tuy nhiên, về cơ bản,
chúng ta là kiến trúc sư đời riêng của mình. Quan trọng hơn, là biết rằng
chúng ta là kiến trúc sư cho phần còn lại của đời mình.
Từ “tính cách” (character) phát sinh từ chữ “charakter”, tiếng Hy Lạp, có
nghĩa là “khắc chạm” hay “gây ấn tượng trên.” Từ một quan điểm khoa
học, nhân cách và cấu tạo thể xác có thể bị quy định – ở chừng mực nào đó
– bởi những gene di truyền. Nhưng chỉ biết chừng đó thôi, thì sẽ không thay
đổi được gì. Điều quan trọng là ta làm gì để tự cải thiện mình.
Hiện tại và tương lai là những cái quan trọng. Đó là lý do tại sao những
cái mà ta làm ngay bây giờ, thì lại quan trọng đến như vậy. Nhân cách cũng
được những nhà tâm lý học nhìn bằng nhiều cách khác nhau. Một quan
điểm nhìn nhân cách như những vòng tròn đồng tâm. Bản chất cơ bản nhất
của ta nằm tại cái “lõi” của ta. Xung quanh nó [cái lõi] là nhân cách cơ bản
được hình thành suốt thời thơ ấu bởi thói quen và tập quán. Bao quanh cái
vòng tròn đó, là cái phần mà ta tạo lập ra để đương đầu với những hoàn
cảnh khác nhau.
Mặc dù cốt lõi của nhân cách ta có thể giữ nguyên không thay đổi,
những khía cạnh khác đôi khi có thể thay đổi, nhiều đến mức những người
xung quanh ta có thể nhận xét rằng, ta có vẻ như đã trở thành một người
hoàn toàn khác. Trong bất cứ trường hợp nào, ta phải sống thực với chính
mình. Ta phải theo con đường của ta và cố hết sức mình để đóng góp vào xã
hội. Giáo dục trang bị cho ta cái mà ta cần để làm điều đó.
