84
Công việc chính yếu của Hội đồng này - và, theo ý kiến của tôi, cũng là hữu
dụng nhất - nên là nghiên cứu về lịch sử tự nhiên theo các kế hoạch của
Verulam.
− Christian Huygens, Thư gửi Colbert, Oeuvres Complètes,
La Haye, 1888-1950, vi, tr. 95-96
Những thăng trầm của sáu nhóm không chỉ giới hạn trong cuộc tìm tấm bản đồ.
Ở hai mẩu đầu tiên của thông điệp, những mẩu trong tay người Bồ và người Anh,
các hiệp sĩ dòng Đền có lẽ nhắc tới một con lắc, nhưng ý niệm về con lắc vẫn còn
mù mờ. Treo một mẩu chì vào đầu dây và cho nó đung đưa qua lại là một chuyện,
còn dựng một cỗ máy chính xác sao cho một tia sáng mặt trời rọi tới vào đúng
một thời điểm và địa điểm nhất định thì lại là chuyện khác. Ấy là lý do vì sao các
hiệp sĩ dòng Đền tính toán suốt sáu thế kỷ. Phái Bacon lập tức vào việc, cố gắng
tìm mọi cách tiếp cận và kéo về phía mình tất cả những người thụ giáo.
Không phải tình cờ mà Salomon de Caus, hội viên Thập tự Hoa hồng, viết
cho Richelieu một chuyên luận về đồng hồ mặt trời. Và sau này, từ Galileo trở đi,
có những người cuồng nhiệt hiến mình cho công cuộc nghiên cứu con lắc. Cái cớ
là để tìm ra phương thức dùng chúng xác định kinh độ, nhưng vào năm 1681, khi
Huygens khám phá ra rằng một con lắc dao động chính xác ở Paris thì lắc chậm ở
Cayenne, ông ta lập tức nhận ra rằng sự khác biệt này phụ thuộc vào độ biến
thiên trong lực ly tâm do trái đất quay gây ra. Và sau khi ông ta xuất bản cuốn
Horologium Oscillatorium, trong đó ông thảo luận kỹ xung quanh trực giác của
Galileo về con lắc, ai triệu ông ta tới Paris? Colbert, chính người đã triệu tới Paris
Salomon de Caus để lo vụ những đường hầm bên dưới thành phố!
Vào năm 1661, khi mà Accademia del Cimento báo hiệu những kết luận của
Foucault, Leopold xứ Tuscany đã giải thể tổ chức này trong có năm năm, và sau
đó lập tức nhận được từ Rome, như một phần thưởng bí mật, một chiếc mũ hồng
y.
Nhưng chưa hết. Trong những thế kỷ sau đó, cuộc săn lùng Con lắc tiếp
diễn. Vào năm 1742 (một năm trước lần xuất hiện đầu tiên của bá tước de Saint-
Germain được ghi lại!), một gã Mairan nào đó trình bày một bài luận về con lắc ở
