còn thấy bức thiết phải tiết kiệm từ trước đó cả năm. Dĩ nhiên,
điều này không nói lên rằng thẻ tín dụng và mọi mặt phải – trái của
nó đều tốt hơn. Gửi tiết kiệm với lãi suất bằng 0 và không được
rút trước hạn cam kết xem ra là một việc làm ngu ngốc, và rõ ràng
là tệ hơn đem tiền gửi tiết kiệm thông thường để hưởng lãi hàng
tháng. Nhưng thà hưởng lãi suất 0% còn tốt hơn trả 18% hoặc cao
hơn nữa cho các khoản vay chi tiêu qua thẻ tín dụng!
Cuộc chiến giữa thẻ tín dụng và các Câu lạc bộ Giáng sinh là một
minh họa xác đáng cho một quan điểm phổ biến hơn nữa mà chúng
tôi sẽ sớm đề cập trở lại. Thị trường cung cấp những phương tiện tài
chính mạnh mẽ cho các công ty để phục vụ người tiêu dùng, và các
công ty sẽ cạnh tranh với nhau trong việc đáp ứng nhu cầu thị
trường, bất kể các nhu cầu đó có đại diện cho những lựa chọn khôn
ngoan nhất hay không. Một công ty nào đó có thể sáng chế ra công
cụ kiểm soát sự tự chủ một cách thông minh, giống hình thức Câu lạc
bộ Giáng sinh, nhưng công ty ấy không thể ngăn cản các công ty
khác cung cấp các khoản tiền cho khách hàng chi tiêu trước và
thanh toán sau. Thẻ tín dụng và các Câu lạc bộ Giáng sinh cạnh tranh
nhau và thực ra cả hai đều vận hành thông qua một định chế
giống nhau là ngân hàng. Sự cạnh tranh giúp giá cả giảm xuống,
nhưng không phải lúc nào cũng mang lại những kết quả tốt đẹp cho
người tiêu dùng.
Ngay cả khi chúng ta đang cân nhắc những lựa chọn tốt nhất,
thị trường cạnh tranh đã có cách bắt chúng ta phải vượt qua rào cản
cuối cùng trước những lựa chọn tệ hại nhất. Tại Phi trường O’Hare
ở
Chicago, có hai nhà cung cấp thức ăn cạnh tranh nhau từ hai
quầy đối diện nhau. Một bên bán trái cây, sữa chua và các loại thực
phẩm có lợi cho sức khỏe. Bên kia bán những chiếc bánh nướng
thơm lừng, béo ngậy “đầy tội lỗi”, cung cấp tới 730 ca-lo và 24 gam
chất béo. “Nhà hoạch định” của bạn có thể thiết lập ngay cơ chế
