kiện đơn nhất. Những người nào đã dày công nghiên cứu, điều tra về giá cả
ngũ cốc vào những thời kỳ trước sẽ chẳng phải lúng túng, khi nhớ lại
những ví dụ khác cùng loại. Thực vậy, mười năm cực kỳ khan hiếm cũng
không có gì lạ lùng hơn mười năm cực kỳ sung túc… Giá ngũ cốc hạ từ
năm 1741 đến 1750, kể cả hai năm này, có thể đối nhau rất tốt với giá cao
của nó trong 8-10 năm vừa qua. Từ 1741 đến 1750, giá trung bình ở một
góc của chín giạ Anh loại lúa mì tốt nhất bán tại chợ Windsor là chỉ ở mức
1 bảng 13 shilling 9 và ½ penny, thấp hơn giá trung bình trong 64 năm đầu
của thế kỷ hiện tại gần 6 shilling 3 penny theo bản giải trình của trường đại
học Eton. Giá trung bình một góc của tám giạ Anh loại lúa mì hạng vừa,
cũng theo bản giải trình nói trên, chỉ là 1 bảng 6 shilling 8 penny trong
vòng 10 năm này.
Tuy nhiên, từ 1741 đến 1750, việc khuyến khích xuất khẩu ngũ cốc
chắc là đã ngăn không cho giá thóc lúa hạ hơn nữa trên thị trường trong
nước như người ta đã thường thấy. Trong suốt 10 năm này, số lượng các
loại thóc xuất khẩu theo nhưng con số do sở hải quan cung cấp, lên tới 8
triệu 29 nghìn 165 góc tạ Anh. Số tiền thưởng cho việc này lên tới
1.514.962 bảng 17 shilling 4,5 penny. Năm 1749, ông Pelham, lúc đó là thủ
tướng, tường trình trước Hạ nghị viện Anh rằng trong ba năm trước đã phải
chi một số tiền thưởng rất lớn cho việc xuất khẩu ngũ cốc. Ông ta có đầy đủ
lí do để đưa ra sự nhận xét này, và ngay năm sau, số tiền thưởng phải trả
lên tới 324.176 bảng 10 shilling 6 penny
. Không cần thiết phải nhận xét
rằng việc xuất khẩu bắt buộc này chắc là đã nâng giá ngũ cốc cao hơn giá
mà đáng lẽ ra phải bán trên thị trường trong nước.
Ở cuối các bảng tường trình phụ lục cho chương này (bảng cuối
chương - chú thích trang 315) bạn đọc sẽ thấy có một bảng tường trình
riêng biệt về 10 năm đó tách hẳn với các bảng khác. Bạn đọc cũng thấy ở
đó bảng tường trình riêng biệt về 10 năm trước đó nữa, mà trong thời gian
này giá trung bình cũng thấp hơn, tuy không nhiều lắm so với giá trung
bình cho cả 64 năm đầu của thế kỷ hiện tại. Tuy thế năm 1740 vẫn là năm
khan hiếm đặc biệt. 20 năm trước năm 1750 có thể đặt tương phản với 20
