năm trước năm 1770. Khi giá của 20 năm trước năm 1750 thấp hơn nhiều
so với giá trị trung bình chung cho toàn thế kỷ, bất kể trong đó có 1 hay 2
năm đắt đỏ, thì giá của 20 năm trước năm 1770 lại cao hơn nhiều, mặc dù
có 1 hay 2 năm rẻ, như năm 1759 chẳng hạn. Nếu như 20 năm trước năm
1750 lại không có giá thấp hơn nhiều so với giá trung bình chung như là 20
năm trước 1770 có giá cao hơn giá trung bình thì chắc là mọi người phải
gắn sự biến động đó cho số tiền thưởng mà nhà nước đã dành cho xuất
khẩu. Sự biến động đó rõ ràng là quá nhanh nên không thể coi đó là hậu
quả của biến động về giá trị của bạc mà sự lên xuống của kim loại này luôn
luôn từ từ và khá chậm chap. Sự bất thần xảy ra đó chỉ có thể do sự thay
đổi ngẫu nhiên về mùa màng mà thôi.
Giá lao động trả bằng tiền ở Anh quả thực dần tăng lên trong suốt thế
kỷ hiện tại. Tuy vậy, điều này chủ yếu không phải do nguyên nhân của việc
giảm giá trị của bạc trên thị trường Châu Âu mà là do nhu cầu lao động ở
Anh tăng trên cơ sở phồn vinh của đất nước. Ở Pháp, một nước không được
phồn vinh như Anh, giá lao động trả bằng tiền, kể từ giữa thế kỷ trước,
được xác nhận là giảm dần cùng với giá trung bình của ngũ cốc trả bằng
tiền. Kế cả thế kỷ trước lần thế kỷ hiện tại, tiền công nhật của người lao
động bình thường được tính bằng khoảng 1/20 giá trung bình của một
septier lúa mì, một đơn vị đo lường bằng 4 giạ lúa Winchester hay hơn một
ít. Ở Anh, tiền công lao động thực sự đã tăng lên đáng kể trong thế kỷ này.
Giá công lao động trả bằng tiền tăng không phải là do giá trị của bạc giảm
trên thị trường Châu Âu mà do những hoàn cảnh may mắn đặc biệt của
nước này.
Trong một thời gian nào đó sau khi tìm ra mỏ bạc ở Châu Mỹ, bạc đã
được bán tiếp tục theo giá cũ hoặc không kém giá cũ là bao. Lợi nhuận từ
công việc khai thác mỏ trong một khoảng thời gian nhất định là rất lớn, cao
hơn mức tự nhiên rất nhiều. Những người nhập kim loại này vào Châu Âu
chẳng bao lâu thấy rằng số lượng kim loại nhập hàng năm không còn có
khả năng tiêu thụ hết được theo giá cao này. Do đó, bạc dần dần đổi lấy
được một số lượng hàng hóa ngày càng ít hơn trước. Giá bạc giảm dần cho
đến khi nó xuống ngang với giá tự nhiên của nó hoặc ngang với giá vừa
