tìm kiếm người có thừa tiền muốn cho vay và đàm phán với những người
đó tất nhiên họ phải gánh chịu, và thua lỗ thấy rõ khi quyết toán các khoản
chi thu. Phương pháp bổ sung các két của nhà băng theo cách này có thể so
sánh với cách làm của một người có một cái bể nước mà từ đó luôn luôn có
một dòng nước chảy ra mà không có dòng nước nào chảy vào cả, nhưng để
giữ cho bể luôn luôn được đầy nước, người đó sử dụng một số người với
đôi thùng luôn luôn đi đến một cái giếng cách xa đó vài dặm để mang nước
đổ vào bể.
Nhưng mặc dù công việc điều hành như thế này là phù hợp với thực
tiễn và có lãi đối với nhà băng như là một công ty thương mại, tuy vậy, đất
nước chắc là chẳng thu được lợi lộc gì từ ngân hàng này, mà ngược lại, còn
bị thua lỗ rất nhiều là đằng khác. Cách điều hành này không thể làm tăng
lên, dù chỉ ít thôi, số lượng tiền cho vay, mà chỉ làm cho nhà băng này trở
thành một cơ quan cho vay chung cho toàn quốc. Những ai muốn vay tiền
phải đến hỏi nhà băng này, mà đáng lẽ ra có thể hỏi những tư nhân đã cho
ngân hàng này vay. Nhưng một nhà ngân hàng có thể dành các khoản vay
cho 500 người khác nhau mà phần lớn chỉ được giám đốc ngân hàng biết sơ
sơ, cho nên ngân hàng không thể có đủ sang suốt, khôn ngoan, thận trọng
trong việc lựa chọn những con nợ bằng một tư nhân, mà chỉ dành khoản
vay cho một vài người mà ông ta biết rất rõ lai lịch và tin tưởng là số tiền
cho vay sẽ được hoàn trả đúng hẹn cùng với tiền lãi. Những người mắc nợ
một ngân hàng như vậy rất có thể phần lớn là những người vạch dự án một
cách ảo tưởng, là những kẻ ký phát và tái ký phát các hối phiếu luân
chuyển chỉ muốn dùng số tiền đi vay vào những công việc kinh doanh
ngông cuồng mà dù cố giúp đỡ họ thế nào đi chăng nữa, họ cũng chẳng thể
nào hoàn thành dự án, và nếu họ có thể hoàn thành được dự án, họ cũng sẽ
chẳng bao giờ hoàn trả các khoản chi phí mà họ thực sự đã phải gánh chịu,
chẳng bao giờ lập được một quỹ đủ để trả tiền công và duy trì một số lượng
lao động cần thiết cho công việc kinh doanh. Ngược lại, người có đầu óc
tỉnh táo, vay nợ của các tư nhân, chắc hẳn sẽ sử dụng số tiền vay vào công
việc kinh doanh đúng mức, vừa với số vốn có trong tay. Họ có thể có ít hơn
những ý định to tát và kỳ diệu, nhưng lại có những ý định vững chắc là phải
