IV
Không có thêm sự tiến triển quan trọng nào trong các tác phẩm của
Saint-Simon cho đến năm 1813. Một lần nữa ông lại rơi vào cảnh đói rách
khốn khổ sau cái chết của người gia nhân trung thành, ông bị bỏ đói và lâm
bệnh nặng. Ông được một người quen cũ, một notaire [công chứng viên -
ND], cứu giúp. Để cưu mang Saint-Simon, người này đã phải dàn xếp với
gia đình mình rằng anh ta chịu từ bỏ tất cả khoản thừa kế về sau, và chấp
nhận chỉ còn nhận khoản trợ cấp ít ỏi hằng năm. Một lần nữa trong hoàn
cảnh tạm bợ ấy, sự nghiệp của Saint-Simon lại sang một giai đoạn mới.
Cuối cùng thì ông cũng hết hi vọng nhận được sự cộng tác từ các nhà vật lí,
ông không ngóng đợi bruttier, infinitésimaux, algébristes et arithméticiens
[những nhà tính rợ, những nhà vi phân học, những nhà đại số và số học],
những người ông không còn thừa nhận rằng họ có được cái quyền tự xem
mình như là những nhà tiên phong cho tiến bộ khoa học của nhân loại nữa.
Ông bước vào ngã rẽ thứ hai trong nhận thức của mình kể từ công trình đầu
tiên: quay sang tìm kiếm sự ủng hộ của các nhà nghiên cứu sinh vật học.
Trong cuốn Mémoire sur la Science de l’homme [Luận văn về khoa học
nghiên cứu con người] (tuy nhiên, một phần trong tác phẩm này vẫn mang
tên Travail sur la gravitation universélle [Nghiên cứu về lực hấp dẫn phổ
quát]), vấn đề của ông chính là làm thế nào ngành sinh lí học, trong đó
khoa học về con người chỉ là một bộ phận, có thể được nghiên cứu được
bằng những phương pháp mà nhóm các ngành khoa học tự nhiên sử dụng,
và vì thế tiếp nối các ngành khoa học tự nhiên đó cái quá trình phát triển từ
giai đoạn “phỏng đoán” đến giai đoạn “thực chứng”. Cùng với khoa học về
con người, là một bộ phận và cũng là đỉnh cao của ngành sinh lí học, luân lí
học và khoa học chính trị cũng cần trở thành những ngành khoa học thực
chứng, và vì thế “quá trình chuyển tiếp từ quan điểm theo đó có nhiều quy
