luật riêng điều chỉnh các hiện tượng của các nhánh khác nhau của vật lí học
đến quan điểm theo đó chỉ có một quy luật thống nhất và duy nhất điều
chỉnh tất cả các hiện tượng” phải trở thành hiện thực. Khi quá trình này
hoàn thành và tất cả các ngành khoa học riêng trở thành khoa học thực
chứng, thì cái ngành khoa học chung, nghĩa là triết học, cũng sẽ trở nên
thực chứng. Cuối cùng, triết học sẽ trở thành một quyền năng tinh thần
mới, quyền lực này tồn tại riêng rẽ với quyền lực thế tục, vì nó là một phần
không thể biến cải hơn được nữa. Với cách tổ chức này của “hệ thống thực
chứng” chúng ta sẽ nhất định bước vào kỉ nguyên vĩ đại thứ ba của lịch sử
loài người, trong đó kỉ nguyên đầu tiên, hay kỉ nguyên sơ khởi, đã kết thúc
vói triết gia Socrate, còn kỉ nguyên thứ hai, hay kỉ nguyên phỏng thuyết
(conjectural), đã kéo dài cho đến ngày nay.
Chúng ta có thể quan sát được quá trình phát triển này của các ý tưởng
và dựa vào đó chúng có thể dự đoán về sự tiến triển của chúng trong tương
lai. Vì “nguyên nhân tác động mạnh nhất đến xã hội là sự thay đổi, sự hoàn
thiện các ý tưởng, các niềm tin chung”, nên chúng ta có thể làm được hơn
thế nữa, chúng ta có thể phát triển một lí thuyết về lịch sử, một lịch sử
chung của nhân loại, thứ lịch sử sẽ không chỉ đề cập đến quá khứ và hiện
tại mà còn cả tương lai. Một lịch sử cô đọng như thế về quá khứ, tương lai
và hiện tại của trí tuệ con người đã được Saint-Simon đưa ra trong cuốn tự
truyện thứ ba về khoa học nghiên cứu con người. Đấy chính là “ý tưởng
đem lại niềm hạnh phúc lớn trong tâm trí của ông” và nó đã “khiến cho ông
say mê”. Nếu không vì thời gian hạn hẹp, ông đã có thể phát triển nó hơn
nữa. Với tất cả những tác phẩm của ông từ năm 1814 trở về trước, ý tưởng
vẫn giữ nguyên những hứa hẹn về những điều sẽ đến trong tương lai, như
một lời nhắn nhủ về những công việc ông muốn làm. Còn bản thân cuốn
Mémoire thì vẫn là một mớ hỗn độn những chi tiết không mấy liên quan và
những phát biểu tự phụ kì dị từ đó ai đó có thể rút ra những ý tưởng phong
phú chỉ bởi vì anh ta biết sự phát triển của chúng sau này.
