LỜI GIỚI THIỆU
F. A. Hayek (1899-1992) được ghi nhận là học giả có những đóng góp to
lớn cho nhiều chuyên ngành khoa học xã hội khác nhau như kinh tế lí
thuyết, tâm lí lí thuyết, chính trị học, triết học về kinh tế chính trị, và lịch sử
kinh tế. Nhưng điều đáng nể phục nhất ở Hayek là hầu như tất cả những
đóng góp học thuật của ông đều dựa trên cùng một hệ thống phương pháp
luận nhất quán do chính ông xây dựng trên nền tảng của những nhà tư
tưởng tiền bối người Áo, đặc biệt là Carl Menger và Ludwig von Mises.
Cuộc cách mạng ngược trong khoa học là tác phẩm Hayek trình bày đầy
đủ nhất quan điểm của ông về hệ thống phương pháp luận trong lĩnh vực
khoa học xã hội. Cuốn sách gồm ba phần, tương đương với ba bài luận
được ông đăng trên chuyên san Economica trong giai đoạn 1941-1944.
Phần đầu đưa ra những khác biệt nền tảng về đối tượng và phương pháp
nghiên cứu giữa lĩnh vực khoa học xã hội và lĩnh vực khoa học tự nhiên, và
lí giải tại sao việc áp dụng một cách mù quáng phương pháp nghiên cứu
của lĩnh vực sau vào lĩnh vực đầu - thái độ mà ông gọi là chủ nghĩa duy
khoa học (scientism) - lại dẫn đến sai lầm. Phần hai là một nghiên cứu về
lịch sử tư tưởng của chủ nghĩa duy khoa học. Hayek chỉ ra rằng cái nôi của
sự ngạo mạn duy khoa học là Trường Đại học Bách khoa Paris; Saint-
Simon là người ươm mầm các ý tưởng của chủ nghĩa này; Auguste Comte
và những người theo chủ nghĩa Saint-Simon là những người phát triển và
truyền bá tư tưởng. Phần ba của cưốn sách là một nghiên cứu so sánh tư
tưởng của hai triết gia thế kỷ XIX, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, người
Đức, và Auguste Comte, người Pháp. Ông cho rằng, mặc dù hai triết gia
này rất khác nhau trên phương diện triết học cũng như tuổi đời, họ lại cùng
chia sẻ những quan niệm cơ bản của chủ nghĩa duy khoa học, và đó là
nguyên nhân khiến cho triết lí về nhà nước của họ tương tự.
