Vla-đi-mia I-lích và Na-đê-giơ-đa Côn-xtan-ti-nốp-na đã bí mật từ Giơ-
ne-vơ trở về nước. Họ sống tách biệt ở Pê-téc-bua, theo giấy thông hành của
người khác. Họ bít mật gặp nhau. Những cuộc gặp gỡ thường ngắn ngủi và
vội vàng.
Bây giờ Vla-đi-mia I-lích vội kể về những sự kiện ở Mát-xcơ-va.
Những sự kiện lớn lao, chưa từng thấy! Người đã đi tới Mát-xcơ-va để thảo
luận những sự kiện đó với các đồng chí.
Những sự kiện đó được bắt đầu vào tháng mười. Mở đầu là cuộc bãi
công của đầu mối đường sắt Mát-xcơ-va. Các nhà máy khác của Mát-xcơ-va
cũng bãi công. Tàu điện và xe ngựa chạy trên đường ray ngừng hoạt động.
Điện tắt. Hệ thống ống dẫn nước bị đóng lại. Toàn bộ Mát-xcơ-va của công
nhân đã bãi công. Phong trào này lan ra các thành phố khác. Chiếm lấy các
làng mạc.
Để dập tắt cuộc cách mạng, Nga hoàng đã ra bản tuyên ngôn. Bản
tuyên ngôn hứa cho công nhân quyền tự do. Nhưng đó là sự lừa bịp. Công
nhân đã biết: không thể tin Nga hoàng, công nhân vẫn còn nhớ vụ tàn sát hồi
tháng giêng cạnh Cung điện Mùa đông ở Pê-téc-bua.
Thế là ngày 7 tháng chạp năm 1905, hồi 12 giờ trưa, Mát-xcơ-va lại nổ
ra bãi công. Chính phủ liền phái quân đội tới đàn áp những người tham gia
bãi công. Những đội công nhân vũ trang bắt đầu hành động. Trên các đường
phố, quảng trường và đại lộ, ở các nhà máy và công xưởng đã dựng lên các
ụ chiến đấu.
Các lực lượng chính của công nhân khởi nghĩa đã chốt ở Prê-xna. Đó là
khu công nhân. Ở đây có nhiều nhà máy và công xưởng. Xô-viết đại biểu
công nhân đã được thành lập. Chính quyền công nhân đã được thiết lập.
Chính phủ Nga hoàng vội vàng đưa đến Mát-xcơ-va các trung đoàn bộ
binh, kỵ binh, pháo binh và các đơn vị lính Cô-dắc. Đại bác của Nga hoàng
đã thiêu đốt cả vùng Prê-xna. Những ngôi nhà gỗ của công nhân bốc cháy
rừng rực.
Các trận đánh đã kéo dài mười ngày. Công nhân và những người bôn-
sê-vích đã chiến đấu anh dũng. Nhưng đại bác của Nga hoàng đã đàn áp dữ
dội cuộc khởi nghĩa.
