giáo dục đại chúng miễn phí ở Nga, và Maria Alexandrovna Ulyanova
(1835 – 1916), một người theo chủ nghĩa tự do. Lênin là người có dòng
máu lai từ thời tổ tiên. Là người Nga nhưng ông có dòng máu của người
Kalmyk qua ông nội, của người Đức Volga qua bà ngoại (là một người theo
thuyết Luther), và của người Do Thái qua ông ngoại (người đã cải theo Ki-
tô giáo). Lênin được rửa tội trong Nhà thờ Chính Thống giáo Nga.
Lenin nổi tiếng học giỏi tiếng La Tinh và tiếng Hy Lạp. Hai bi kịch đã
xảy ra trong thời niên thiếu của ông. Lần đầu khi cha ông qua đời vì xuất
huyết não năm 1886. Tháng 5 năm 1887 anh cả của ông là Aleksandr Ilyich
Ulyanov - một người theo phái "Dân ý" - bị treo cổ vì tham gia vào một âm
mưu ám sát Nga hoàng Aleksandr III. Sự kiện này đã làm Lenin trở thành
người cấp tiến. Tiểu sử chính thức của ông thời Xô Viết coi sự kiện này có
ảnh hưởng lớn tới các quá trình cách mạng của ông. Một bức tranh nổi
tiếng của Belousov, Chúng ta sẽ đi theo một con đường khác, được in lại
hàng triệu bản trong những cuốn sách thời Xô Viết, mô tả cậu bé Lenin và
mẹ đang buồn bã khi mất người anh trai. Câu nói "Chúng ta sẽ theo một
con đường khác" có nghĩa là Lenin đã lựa chọn chủ nghĩa Marx để tiếp cận
tới cách mạng nhân dân, thay vì những phương pháp vô chính phủ cá nhân.
Khi Lênin bắt đầu quan tâm tới chủ nghĩa Marx, ông tham gia vào các cuộc
phản kháng của sinh viên và cuối năm đó bị bắt. Sau đó ông bị đuổi khỏi
Đại học Kazan. Ông tiếp tục học tập một mình và tới năm 1891 đã có giấy
phép hành nghề luật.
Ngay khi tốt nghiệp, Lênin vào làm trợ lý cho một luật sư. Ông làm việc
nhiều năm tại Samara, Nga, sau đó vào năm 1893 chuyển tới kinh đô
Sankt-Peterburg. Thay vì tìm kiếm một công việc hợp pháp ổn định, ông
ngày càng tham gia sâu vào các hoạt động tuyên truyền cách mạng và
nghiên cứu chủ nghĩa Marx. Ngày 7 tháng 12 năm 1895, ông bị nhà chức
trách bắt giam 14 tháng sau đó trục xuất tới một làng tại Shushenskoye ở
Xibia.
Tháng 4 năm 1899, ông xuất bản cuốn sách Sự phát triển của Chủ nghĩa
Tư bản tại Nga, một cuốn sách khá đồ sộ. Năm 1900, thời kỳ đi đày chấm
dứt. Ông đi du lịch nước Nga và những nơi khác ở châu Âu. Lenin đã sống
