Ra trước Tòa án, ông bị buộc tội đã viết 3 bài báo xúi gục dân chúng
nổi loạn. Vì thế ông S. G. Banker, chủ nhà in, người ấn loát tờ Young India,
cũng bị buộc tội đồng lõa với Cam-Địa. Phiên tòa cực kỳ sôi nổi. Quân lính
được lệnh canh phòng nghiêm mật khắp nơi. Sau khi đọc bản cáo trạng,
quan Tòa hỏi Cam-Địa có muốn tuyên bố gì không ? Ông bèn đứng lên dõng
dạc tố cáo lại những người vừa buộc tội ông. Ông nói rõ nguyên do làm sao
đặng là một công dân trung thành, đầy lòng tin tưởng ở tình thân Anh-Ấn
mà đến nỗi phải chủ trương bỏ hết mọi sự hợp tác với người Anh. Ông nhắc
lại những hành vi của người Anh ở Nam-Phi. Hành vi đó đã làm ông phải
nghĩ. Phải chăng chỉ vì ông là người Ấn nên không được hưởng một quyền
lợi nào của người dân tự do chăng ?
Tuy nhiên, không vì thế mà ông thôi hợp tác với người Anh, hai lần
ông tình nguyện đầu quân và mộ lính cho Anh. Ông tin tưởng rằng làm như
vậy sẽ cảm hóa được lòng người Anh, khiến họ sẽ tự ý cởi mở gông cùm
cho đồng bào ông vậy. Song từ năm 1919 trở đi thì luôn luôn có sự đụng
chạm giữa hai dân tộc. Tại sao ? Vì người Anh càng ngày càng có cử chỉ
khinh miệt người Ấn nào là vụ tàn sát ở Yallianoualla, nào là những đạo luật
phản dân chủ Rowlatt, nào là cách báo thù hèn nhát của Dyer, v.v… Tuy
nhiên, ông vẫn cố tin tưởng ở sự thức tỉnh của lương tâm người Anh, một
ngày sẽ tới. Vì thế ông mới khuyên dân chúng chấp nhận các đạo luật cải
cách Montagu Chelmoford. Nhưng ông đã tốn công vô ích. Và nay ông đã
phải đi tới kết luận là sự hợp tác với người Anh chỉ đem lại cho dân tộc Ấn
những mầm thất vọng sâu cay, người đã làm cho Ấn suy nhược, đến nỗi một
xứ đất đai rộng lớn phì nhiêu, dân cư chăm chỉ hiền lành như Ấn mà mỗi
năm phải hiến cho Thần Đói hàng triệu sinh linh. Những việc người Anh đã
làm tại Ấn là những tội phạm đối với nhân loại. Rồi ông tiếp :
« Tôi vinh dự vì được kết án về tội đã viết những bài báo đó. Và tôi
nhắc lại rằng tôi nhận hết tội lỗi, cái tội đã đoan quyết với dân tộc tôi rằng
sự bất hợp tác với kẻ ác còn là một bổn phận ngặt nghèo hơn là hợp tác với
người ngay ».
Kết luận, ông đòi được xử với tất cả nghiêm ngặt của luật pháp.
