khôn khéo phi thường. Nhà ngoại giao Phổ Hau-vít, sau một cuộc đi dài
đằng đẵng, đến Viên với bức tối hậu thư của Phri-đrích Vin-hem, nhưng
điều đầu tiên mà Hau-vít vội quên ngay là sứ mệnh ấy của mình. Đến trước
Na-pô-lê-ông, với một nụ cười khôn khéo trên môi, Hau-vít cúi rạp người
xuống đất chúc tụng hoàng đế về việc ông ta đã giáng cho cả cái bè lũ ấy
một thất bại nhục nhã. Hau-vít sợ đến chết đi được, giống như đức vua của
ông ta khi thấy sắp đến lúc phải chịu hậu quả ác nghiệt của lời thề thốt
trước mộ Phri-đrích và của những lời chửi bới bậy bạ mới đây. Hau-vít bắt
đầu: "Hạ thần xin mừng bệ hạ về thắng lợi của bệ hạ". Na-pô-lê-ông ngắt
lời: "Số phận đã làm thay đổi người nhận những lời chúc mừng của ngài".
Thoạt tiên, Na-pô-lê-ông thét lên, nói rằng ông ta đã khám phá mọi âm
mưu xảo quyệt của nước Phổ, nhưng sẽ bằng lòng quên đi và tha thứ cho,
miễn là nước Phổ liên kết với Na-pô-lê-ông, với điều kiện: Phổ sẽ nhường
lại hạt An-xpắc cho Ba-vi-e, nước Phổ sẽ nhường lại các nước vương hầu
Noi-sa-ten và Cle-vơ cùng với thành phố Vê-den cho nước Pháp; để đền bù
lại, Na-pô-lê-ông cho nước Phổ đất Ha-nô-vrơ bị quân Pháp chiếm giữ từ
năm 1803 và đang thuộc quyền vua nước Anh; với tư cách một nước liên
minh với Pháp, Phổ sẽ tuyên chiến với Anh, Hau-vít chấp nhận tất cả
những điều kiện ấy, và nhà vua của ông ta phê chuẩn ngay, và lấy làm sung
sướng về nỗi đã giũ được cái nợ ấy bằng giá rẻ đến thế. Xứ Ba-vi-e, đồng
minh của Pháp nhận xứ Ti-rôn của nước áo và hạt An-xpắc của nước Phổ
nhưng nhường lại cho Na-pô-lê-ông khu vực kỹ nghệ giàu có Béc-gơ. Cuối
cùng nước áo còn phải nhượng lại cho Na-pô-lê-ông vua nước ý toàn bộ
miền Vê-nê-xi và những đất đai do Vê-nê-xi chiếm ở Phri-on, I-xtơ-ri và
Đan-ma-xi. Nước áo bị mất 1/6 dân số (4 triệu dân trong số 24 triệu dân),
1/7 số lợi tức của nhà nước, một vùng đất đai rộng lớn và còn phải nộp 40
triệu phlô-ranh1 vàng tiền chiến phí cho người thắng trận.
1. Phlô-ranh (florin): một đơn vị tiền tệ lưu hành ở nhiều nước châu
Âu hồi ấy, giá trị tuỳ theo từng nước quy định.
Hoà ước được ký kết ngày 26 tháng 12 năm 1805 ở Prét-sbua. Trước
đó vài ngày, một cuộc hợp tác chặt chẽ về mặt tiến công và phòng ngự đã
được ký kết giữa Na-pô-lê-ông, Ba-vi-e, Vua-tem-be và Bát-đơ. Những
